Gorbatsjov: van Koude Oorlog naar ‘een Europa van één groot huis’

Op 10 oktober 2011 aanvaardde Michail Gorbatsjov de titel van eredoctor van de universiteit van Luik. Als laatste leider van de Sovjet-Unie veranderde hij de loop van de wereldgeschiedenis, twintig jaar later ijvert hij voor democratisering en duurzame ontwikkeling.

  • ULg - Michel Houet Michail Gorbatsjov en rector Bernard Rentier ULg - Michel Houet

Michail Gorbatsjov werd in 1985 secretaris-generaal van de Communistische Partij. Hij zou een frisse wind door het Kremlin doen waaien, de arbeidersstaat een nieuw elan geven na de slepende jaren van de “oude mannen” Andropov en Tsjernenko.

Onder het vaandel glasnost (openheid) en perestrojka (verbouwing) maakte hij een einde aan het grondwettelijke machtsmonopolie van de communisten, werd de relatie met het Westen meer ontspannen en kwam er ruimte voor vrije meningsuiting.

‘U hebt de geschiedenis veranderd, maar ten goede. Voor het welzijn van uw volk en de hele wereld.’

Deze hervormingen brachten een sneeuwbal aan het rollen, die in 1989 de Muur deed vallen en uiteindelijk ook het einde van de Sovjet-Unie betekende. Dit was niet Gorbatsjovs oorspronkelijke bedoeling. Hij wou het land net versterken – hoewel hij later zei al veel vroeger uit de Partij gestapt te moeten zijn.

De universiteit van Luik geeft Gorbatsjov nu de titel van eredoctor. Rector Bernard Rentier: ‘Weinig politieke leiders kunnen zeggen de geschiedenis veranderd te hebben, en jammer genoeg deden de meesten onder hen het voor de verkeerde redenen en met noodlottige gevolgen. U hebt dit ook gedaan, maar ten goede, voor het welzijn van uw volk en de hele wereld.’

De rector prees Gorbatsjov nog voor zijn ‘moed, volharding en visie’.

Mensenrechten en milieu

Voor zijn bijdrage aan het beëindigen van de Koude Oorlog kreeg Gorbatjsov in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede. Een jaar later zou hij toch nog het leger inzetten tegen demonstraties in de Baltische staten, iets waarvoor hij later zijn spijt uitdrukte.

‘Vandaag is het de internationale gemeenschap die moet aanvaarden dat een andere richting nodig is.’

Sinds zijn aftreden en de ontmanteling van de Sovjet-Unie richtte Gorbatsjov verschillende ngo’s op die zich bezighouden met mensenrechten, sociale kwesties en milieukwesties, zoals het Groene Kruis en de Stichting Gorbatsjov.

‘We hebben een nieuw ontwikkelingsmodel nodig’, zei hij bij de uitreiking van het eredoctoraat in Luik. ‘De perestrojka is 25 jaar oud. Toen kwam de verandering op onze deur kloppen, de mensen wilden dat we uit een vastgeroest systeem stapten.’

‘Na de val van de Sovjet-Unie,’ vervolgde hij, ‘voelde het Westen zich overwinnaar en heeft het zijn economisch model willen opleggen. Vandaag is zestig procent van het globale ecosysteem verwoest. Nu is het de internationale gemeenschap die moet aanvaarden dat een andere richting nodig is.’

Poetin

Verder is Michail Gorbatsjov ook mede-eigenaar van Novaja Gazeta, een van de weinige echt onafhankelijke Russische kranten, waarvoor onder andere de vermoorde journaliste Anna Politkovskaja werkte. Hij is erg kritisch voor Vladimir Poetin, de ex-KGB-agent die sinds oud-president Boris Jeltsin de touwtjes in handen heeft. ‘Wat betreft de transitie naar democratie heeft Rusland in het beste geval de helft van de weg afgelegd.’

In een ander interview stelt hij het nog scherper: ‘Poetin lijkt te besturen volgens de slogan “Rusland achteruit”.’

‘Mijn visie van Europa is die van één groot huis, zonder oude of nieuwe verdelingen.’

Ook over de Europese Unie had Gorbatsjov heel wat te zeggen in Luik. De uitbreiding van de Unie zou te snel gebeurd zijn, vindt hij. De Westerse staten zouden hun visie op politiek en economie opgedrongen hebben aan die uit het voormalige Oostblok, zonder dat die laatste de tijd hadden om de overstap naar democratie en vrije markt op hun eigen manier te maken.

Toch ziet Gorbatsjov de toekomst positief in, voor Rusland en de EU samen: ‘Mijn visie van Europa is die van één groot huis, zonder oude of nieuwe verdelingen. Een belangrijk beslissingscentrum, een invloed voor de rest van de wereld. Een Europa waar Rusland integraal deel van uitmaakt.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.