Vanackere over de prioriteiten van het Belgische EU-voorzitterschap

1. HET EU VOORZITTERSCHAP

Vanackere: ‘Het feit dat Lavrov verschillende uren heeft vrijgemaakt om met mij rond tafel te zitten, is een mooi signaal dat hij de relaties met België au sérieux neemt. Natuurlijk heeft het ook te maken met het komende Belgische voorzitterschap van de Europese Unie: hij wilde weten hoe wij tegen de dingen aankijken.’
‘Ik heb uitgelegd dat het om een relatief nieuw soort EU-voorzitterschap gaat, ten eerste omdat het in trio is voorbereid, en ten tweede omwille van het Lissabonverdrag. Ik heb de grote rol van het Europees Parlement in de verf gezet –Lavrov verzekerde me dat hij dat al wist.’
‘De houding van Lavrov tegenover de Europese realiteit vond ik nogal hoffelijk. Tijdens een aantal recente buitenlandse reizen, met name naar Aziatische landen, heb ik veel meer sceptische houdingen tegenover de EU gehoord. In Azië stelden collega’s me vragen die eigenlijk statements waren: “Wie spreekt er namens Europa? Van Rompuy? Ashton?”’ 
‘De prioriteiten van het Belgische EU-voorzitterschap zijn voor een stuk aangereikt door het trio-voorzitterschap. Ten eerste de verdere sociaal-economische exit-strategie, het herstel van de economie. Ten tweede gaat het om de kwestie van de voorbereiding van een goed gesprek over de klimaatwijziging –de top van Cancun voorbereiden dus, dat zullen we hoog op onze agenda zetten. Een derde prioriteit zijn onderwerpen die sterk gelieerd zijn aan justitie, asiel en migratie –onderwerpen die de Russen nogal interesseren.’
‘Een vierde prioriteit van het Belgisch voorzitterschap is de uitbreiding van de Europese Unie. In de tweede helft van 2010 zullen we met onderwerpen als de Balkan en verdere onderhandelingen met Turkije geconfronteerd worden. Wat Kroatië betreft is er vooruitgang denkbaar, als tenminste de samenwerking met het Internationale Strafhof op eenzelfde positieve manier blijft evolueren. Ook Turkije rekent erop dat er verdere vooruitgang is, dat er hoofdstukken kunnen worden geopend. Ik beschouw dat als een opdracht van een roterend voorzitter.’
‘België heeft ten aanzien van uitbreiding geen restrictief maar toch een orthodox standpunt. In de zin van: je moet zorgen dat landen erbij komen op het ogenblik dat ze er klaar voor zijn. Dat is de juiste toon. Tegelijkertijd heb je als roterend voorzitter de opdracht om ook recht te doen aan een aantal gevoeligheden van landen die zeggen: “Je moet er ook voluntarisme kunnen insteken”.’

2. VERLENGING VAN DE MONUC-MISSIE IN CONGO

‘Lavrov was geïnteresseerd in de voorstellen van België aan de VN-Veiligheidsraad inzake Congo. Ik heb de voorbije tijd trouwens over Congo gesproken met de VS, Frankrijk, het VK, China en India. Ik doe als het ware een wereldtoernee om een logica te creëren binnen de internationale gemeenschap opdat de Congolezen zich zouden openstellen voor een nieuw Monuc-mandaat vanaf mei.’

3. PROBLEMEN VAN BELGISCHE BEDRIJVEN IN RUSLAND

‘Zonder in detail te treden: een aantal Belgische bedrijven actief in Rusland heeft me verteld over problemen op het vlak van regeltjes. Ik heb aan Lavrov gezegd dat een moderne economie samengaat met een cultuur van openheid. Ik kan me vergissen, maar ik had de indruk dat hij wel oor had naar dat thema. Rusland heeft nog niet zo’n lange traditie van openheid. Maar ik heb ook geen zin om de Russen daarover lessen te geven.’

4. AFSCHAFFING VAN VISA-PLICHT VOOR RUSSEN

‘De vraag om te komen tot een liberalisering van het visa-regime (Spanje en Frankrijk hebben Rusland beloofd om de visaplicht af te schaffen, maar aangezien het om Schengenvisa gaat moet daarover eerst tussen de Schengen-partners een akkoord komen, kc) was essentieel voor Lavrov. Ik heb hem gezegd dat Russen voor België ongeveer 20.000 visa per jaar aanvragen. Daarvan worden er 1200 geweigerd –zes procent dus. Ik heb uitgelegd dat dat geen hoog cijfer is voor België.’
‘Verder heb ik uitgelegd dat België na de liberalisering van visa voor Servië en Macedonië een aantal onwenselijke ontwikkelingen heeft gekend: auto’s vol arme mensen vertrokken naar ons land omdat ze te horen hadden gekregen dat ze in België een nieuw leven konden beginnen.’
‘De Belgische houding tegenover de Russische visa-vraag is eenvoudig: het moet gebaseerd zijn op een logica van conditionaliteit. Het hangt van voorwaarden af. En die zijn vandaag nog niet vervuld.’

5. AFGHANISTAN

‘Afghanistan is voor de Russen een specifiek geval: omwille van historische redenen zijn ze er vandaag niet met militairen aanwezig. Maar ze hebben natuurlijk veel ervaring met Afghanistan.’

‘Ik heb de beslissing van België uitgelegd om tot 2011 militair aanwezig te blijven en om een groter accent te leggen op de civiele aanpak. De analyse van de Russen is er een die mild kritisch is over de aanpak van de Amerikanen: “De regering-Bush hield te weinig rekening met de bestaande tradities in Afghanistan toen ze Hamid Karzai naar voor schoven.”

6. DE NAVO

‘Het was interessant om vast te stellen dat Rusland de Navo nog steeds ziet als een bedreiging. Ik heb geprobeerd uit te leggen dat dat niet nodig is. Dat Rusland met dat idee zit, betekent voor mij dat we nog meer moeten investeren in de dialoog tussen Rusland en de Navo. We moeten daarbij de zorgen van de Russen ernstig nemen wanneer ze zeggen: “Als de Navo zich veroorlooft om tussen te komen zonder VN-mandaat, hebben we dan niet het recht om ons bedreigd te voelen?”’
‘Ik heb oprecht naar Lavrovs bekommernis geluisterd. Ik ben er zeker van dat ik op een andere manier over de Russische positie zal praten wanneer ik de volgende keer met de Navo-collega’s samen zit. En ik heb de voorzichtige overtuiging dat de volgende keer dat Lavrov met zijn collega’s praat over de ambities van de Navo, hij dan misschien ook zal zeggen: “Ik heb intussen van de Europeanen -onder meer diene Belg- toch een andere analyse gehoord.’
‘Lavrov spreekt tegen dat de Navo als een bedreiging wordt genoemd in Ruslands nieuwe militaire doctrine: “Je vindt dat in geen enkele tekst.” De letterlijke tekst is: “Als de Navo initiatieven buiten zijn grondgebied neemt zonder een VN-machtiging, dan ziet Rusland dat als iets bedreigends.” We moeten dus investeren in nuance. Het is een kwestie van intellectuele eerlijkheid.’