Veelbelovende thema’s op jaarvergadering IMF en Wereldbank

Officiële vertegenwoordigers zoals Wereldbankvoorzitter James Wolfensohn zijn vrij tevreden over de vergadering. Volgens Wolfensohn kwamen er in Dubai naast een aantal oude onderwerpen toch ook enkele nieuwe thema’s op tafel: de hulp aan ontwikkelingslanden en de vertegenwoordiging van Afrika en andere ontwikkelingslanden in de besluitvorming van de twee instellingen. IMF-directeur Horst Koehler: Er is wat discussie geweest en vele bestuurders hebben duidelijk gemaakt dat de ontwikkelingslanden een stem en een vertegenwoordiging moeten hebben. Ik heb gezegd dat ik hoop dat de industrielanden zullen luisteren. Ik denk dat een consensus mogelijk is.

Volgens het Handvest van de Wereldbank en van het IMF hangt het stemrecht van elk land af van het aandeel van dat land in de wereldeconomie. De Verenigde Staten vertegenwoordigen volgens IMF-cijfers 17,46 procent van de wereldwijde economische activiteiten en hebben dus 17,14 stemmen. Vele Afrikaanse landen vinden dat naast de economische activiteit ook andere factoren zouden moeten meetellen voor het stemrecht en dat de criteria voor stemrecht op zijn minst eerlijk moeten worden toegepast. Zimbabwe bijvoorbeeld vertegenwoordigt volgens het IMF 0,17 procent van de wereldeconomie, maar het land heeft geen stemrecht. Kroatië heeft precies dezelfde bijdrage, maar krijgt 0,18 procent van de stemmen.

De hulp aan de ontwikkelingslanden is een oud thema dat wel in elke vergadering van IMF en Wereldbank aan bod komt. Toch lijkt ook dit onderwerp nu meer aandacht te hebben gekregen, om ten minste twee redenen. Ik denk dat vele ontwikkelde landen nu inzien dat er een duidelijk verband is tussen terrorisme en hulp, aldus een IMF-woordvoerder die anoniem wil blijven. Enkele jaren geleden zouden de VS nog niet eens lippendienst hebben willen bewijzen aan de Afrikaanse landen. Nu zien we hoe president Bush zich meelevend opstelt en bereid is miljarden voor Afrika uit te trekken, bijvoorbeeld voor aidsbestrijding. Het is misschien geen rechtstreekse economische hulp, maar het is toch een signaal.

Wolfensohn en Koehler wijzen er intussen wel op dat gedecentraliseerde en kleine hulppakketten het algemene probleem niet kunnen oplossen. Om tegen 2006 de Millenniumdoelstellingen van de VN inzake ontwikkeling te bereiken, moeten de staten elk jaar 35 tot 55 miljard euro meer besteden aan hulp. Er zijn twee hoofdredenen waarom de wereldgemeenschap niet voldoende geld uittrekt voor hulp aan de arme landen. Een eerste bestuurlijke reden luidt dat de rijke landen, zoals de VS, vinden dat internationale instellingen als de VN of ook IMF en Wereldbank bureaucratisch opgezwollen zijn en niet efficiënt georganiseerd. Zij menen ook dat de Afrikaanse regeringen corrupt zijn. De tweede reden is dat er van vele kanten een beroep wordt gedaan op het geld van de rijke landen. Een jaar geleden had Afghanistan bijna negen miljard euro nodig. Vandaag zou er al bijna drie keer zoveel moeten worden opgehoest. En dan is er bijvoorbeeld ook nog de wederopbouw van Irak. Hoewel daar nog geen precies bedrag op is geplakt, zal dit de komende drie tot vijf jaar toch wel 45 tot 65 miljard euro vergen.

Naast de vrij positieve officiële evaluatie van de vergadering in Dubai, zijn er ook andere stemmen te horen, die niet zo opgetogen zijn over de resultaten. Velen menen dat er weinig tot niets is bereikt. Om eerlijk te zijn: ik vond het wel leuk en de voorzitter van de Wereldbank heeft een mooie toespraak gehouden, maar ik denk niet dat dit de meeste landen zal helpen of dat dit zal leiden tot enige tastbare hulp, meent Abdel Rahman Bouri, een vertegenwoordiger uit Djibouti. Uiteindelijk bekijken de rijke landen de zaken op een kapitalistische wijze en vanuit hun eigen belangen. Zij spreken van corruptie. Die bestaat inderdaad. Maar er is overal corruptie. De rijke landen gebruiken dit gewoon als excuus omdat zij eigenlijk de armen niet willen helpen.