Venezolaanse oliemiljarden geven Latijns-Amerikaans petroleumnetwerk vleugels

Alle initiatieven kaderen in de integratie van de regionale energiemarkt, een van de ambitieuze projecten van de Venezolaanse president Hugo Chávez. Door de hoge olieprijs heeft die geen gebrek aan geld om zijn dromen waar te maken. Gemiddeld kreeg Venezuela dit jaar 96 dollar voor elk vat olie dat het exporteerde, terwijl de productieprijs zes à zeven dollar bedraagt.
PDVSA, qua zakencijfer na het Mexicaanse Pemex en het Braziliaanse Petrobras de grootste onderneming in Latijns-Amerika, werkt al bijna dertig jaar samen met behoeftige buurlanden en zwakkere sectorgenoten. Maar onder Chávez werd die coöperatie sterk uitgebouwd, vooral dan de voorbije jaren. Volgens de Venezolaanse president begint Latijns-Amerika eindelijk voor zichzelf op te komen, in plaats van almaar naar de Verenigde Staten te kijken. Zijn critici klagen dat Chávez niet uit is op winstgevende en duurzame projecten, maar de olie misbruikt als smeermiddel voor politieke project, het “socialisme van de 21ste eeuw”.

Geraffineerd

De Venezolaanse plannen zijn hoe dan ook indrukwekkend. In Ecuador wil PVDSA samen met Petroecuador een raffinaderij bouwen die 300.000 vaten olie per dag kan verwerken. De installatie, die meer dan 6 miljard dollar (4,2 miljard euro) zou kosten, moet bij El Aromo aan de kust van de Stille Oceaan komen, om van daar de snel groeiende markten in Azië te kunnen bevoorraden. De studies begonnen dit jaar, en binnen de vijf jaar zou de raffinaderij moeten draaien.
PDVSA heeft ook een raffinaderij in het Cubaanse Cienfuegos gemoderniseerd en uitgebreid, zodat die 65.000 vaten per dag aankan. Het Venezolaanse staatsbedrijf tekende verder ook voor een installatie op Jamaica die goed is 36.000 vaten. Er zijn studies bezig om een raffinaderij van 150.000 vaten per dag te bouwen in Nicaragua en eentje van 10.000 vaten per dag in de kleine eilandstaat Dominica. PDVSA heeft plannen om ook in Uruguay een raffinaderij te bouwen en misschien koopt de maatschappij ook de raffinaderij van de Dominicaanse Republiek, of bouwt ze ook daar een nieuwe installatie. Ten slotte kwam PDVSA in augustus met het Argentijnse staatsoliebedrijf Enarsa overeen in Argentinië een raffinaderij te bouwen die 100.000 vaten olie per dag kan verwerken. Aan dat project is een investering van 1,2 miljard dollar verbonden.
Ook in Brazilië, tot de jaren 90 een niet onbelangrijke importeur van Venezolaanse olie maar nu bijna zelfvoorzienend, wil Venezuela participeren in de bouw van een grote raffinaderij. De plannen om in Pernambuco een installatie te bouwen die per dag 200.000 vaten aankan, dateren van 1995. Petrobras stofte ze vorig jaar af en haalde PDVSA begin dit jaar als minderheidspartner aan boord. De raffinaderij zou 4 miljard dollar gaan kosten. Venezuela probeerde de banden met Brazilië ook aan te halen door een miljardenbestelling van 40 tankers in het vooruitzicht te stellen.
Andere ambitieuze projecten belandden voorgoed in de papierversnipperaar. Het bekendste daarvan is het Venezolaanse plan om een 8000 kilometer lange pijpleiding aan te leggen die aardgas van de grote velden in de Caraïben via Brazilië naar Argentinië en Uruguay te brengen. Dat bleek economisch niet haalbaar terwijl ook de risico’s te groot werden geacht.

Caraïbisch recept

De voorbije jaren heeft Venezuela ook de levering van goedkope aardolie aan arme landen in de regio uitgebreid. Via het door PDVSA beheerde project Petrocaribe krijgen twintig landen in de Caraïben en Midden-Amerika nu samen ongeveer 200.000 vaten olie per dag tegen gunstvoorwaarden. De helft van die leveringen gaat wel naar Cuba. Venezuela zet een deel van de rekeningen om in goedkope leningen, aanvaardt goederen en zelfs diensten als betaling, financiert de transportkosten en bouwt opslagtanks in de ontvangende landen.
In Argentinië, Paraguay en Uruguay volgt PDVSA een gelijkaardige strategie. De Venezolaanse oliemaatschappij heeft Paraguay toegezegd tot 23.500 vaten per dag te gaan leveren. Die olie kan betaald worden met vlees en soja. Venezuela heeft ook al olie naar Uruguay gestuurd in ruil voor vaarzen en prefabhuizen. En Argentinië moet maar 20 procent van de Venezolaanse olieleveringen meteen betalen, de overige betalingen gebeuren in maandelijkse aflossingen.

Samenwerking met bijna iedereen

PDVSA werkt niet alleen samen met Latijns-Amerikaanse oliemaatschappijen. Het heeft ook joint ventures opgezet met Europese, Noord-Amerikaanse en Aziatische bedrijven om naar gasvelden in het noordoosten van Venezuela en voor de Venezolaanse kust te zoeken en om de olievoorraden in het bekken van de Orinoco te ontsluiten. De Venezolaanse regering schat dat er langs de Orinoco 230 miljard vaten olie in de ondergrond schuilgaan.
Venezuela laat ook onervaren of relatief onbemiddelde maatschappijen als Petroecuador, het Uruguayaanse ANCAP of Enarsa participeren in de hoop dat die op het moment dat de nieuwe olievelden kunnen worden geëxploiteerd, sterk genoeg staan om een rol te kunnen spelen. Hun concessies in Venezuela kunnen dan een extra troef zijn in onderhandelingen met andere bedrijven of overheden.
Intussen boort PDVSA zelf naar olie en aardgas voor de kusten van Cuba en Ecuador en in Bolivia. De samenwerking met Latijns-Amerikaanse landen die niet door links geregeerd worden verloopt stroever, maar toch participeerde PDVSA bijvoorbeeld in de bouw van een gaspijpleiding van Colombia naar Venezuela.