Venezuela kiest voor revolutie

Beide partijen hebben middelen noch emoties gespaard om het gelijk aan hun kant te krijgen. De oppositie heeft massaal ingezoemd op de jongeren aan de universiteiten, die traditioneel ofwel apolitiek ofwel tegen Chávez gekant zijn. Zoals bij vorige gelegenheden hadden de tegenstanders in dit milieu graag een Oranje revolutie op gang gebracht, tegen ‘dictator’ Chávez, naar het voorbeeld van Oekraïne, maar die is niet echt van de grond gekomen. 
Chávez zelf heeft man en macht ingezet om het publiek in het hoofd te hameren dat alleen de ‘pitiyankies’ neen stemmen (een term die hij heeft uitgevonden om de zeggen: ‘de door de VS gesteunde oppositie’). Hij heeft hiervoor verkiezingsbrigades op pad gestuurd en liederen laten maken die van ’s morgens tot ’s avonds door de luidsprekers van de straten weergalmden. De strategie heeft gewerkt.

Bolivariaanse revolutie

Simón Bolivar, de vrijheidsstrijder die van Venezuela afkomstig was en de legers aanvoerde voor de onafhankelijkheid van Venezuela van Spanje, is het grote voorbeeld van Chávez. Hij ziet zijn droom, de Bolivariaanse revolutie, als iets dat Venezuela overstijgt. Zijn droom is de revolutie uit te spreiden over de rest van Latijns-Amerika.
Die revolutie krijgt vorm in het socialisme van de 21ste eeuw, een term die hij voor het eerst gelanceerd tijdens het Wereld Sociaal Forum in Porto Allegre in januari 2003. Maar niemand weet precies wat de exacte invulling moet zijn van het socialisme van de 21ste eeuw, en wat Chávez daar nu allemaal insteekt, is eigenlijk een experiment in Venezuela.
‘Hiermee is de derde etappe van de revolutie ingezet’, klonk het triomfantelijk uit de mond van Chávez op de avond van het referendum. De eerste etappe was de stichting van de Vijfde Republiek, de periode van 1999-2002, toen een staatsgreep Chávez voor twee dagen afzette. 2002- januari 2009 de tweede etappe; 2009-2019, volgende decennium.

Beu

‘In andere landen gaan referenda over regionale integratie of over het homohuwelijk’, reageert Gerardo Romero, een ingenieur uit Los Chaguaramos, een middenklassewijk in Caracas. ‘Hier stemmen we al tien jaar voor of tegen Chávez; we beginnen het beu te worden.’
‘Ik heb voor de comandante gestemd opdat hij de programma’s zou kunnen voortzetten die ons vooruit helpen’, zegt Roberto Mejía, een schrijnwerker uit de volkswijk Los Flores de Catia. ‘Maar er zijn wel veel verkiezingen, en we zouden vooral willen dat de mensen aan de macht ons werk bezorgen en onze problemen oplossen.’
In 2007 had Chávez al eens in een referendum een grondwetswijziging voorgelegd waarmee hij langer dan twee ambtstermijnen van zes jaar aan de macht had kunnen blijven. Maar dat voorstel werd toen afgekeurd met 51 procent van de stemmen tegen. De regionale verkiezingen van november 2008 draaiden voor Chávez dan weer uit op een overwinning, en dus besliste hij het er nog eens op te wagen.

Knock-out voor de oppositie 

Hier stemmen we al tien jaar voor of tegen Chávez; we beginnen het beu te worden.

De oppositie is er niet in geslaagd om een aantrekkelijk inspirerend project naar voor te schuiven, en een persoon met visie die zo’n project kan incarneren. Bovendien komt de onbeperkte herverkiesbaarheid van alle politieke mandaten die door verkiezing worden aangesteld, de oppositie ook wel goed uit. De sterke kandidaten van de oppositie kunnen zo ook in de running blijven.
Chávez is er in geslaagd om langs volledig democratische weg de politieke scène te domineren. Bij de presidentsverkiezingen van 2006 bundelde de oppositie de krachten om Manuel Rosales, gouverneur van de oliedeelstaat Zulia, als kandidaat voor te stellen. Die haalde 36,8 procent van de stemmen, tegenover 62,8 voor Chávez. 
De grootste oppositiepartij vandaag is die van Rosales, El Nuevo Tiempo. Maar bij de lokale verkiezingen van november 2008 haalde die niet meer dan 6 procent van de stemmen. De andere belangrijke oppositiepartij, Primero Justicia, haalde  5,8 procent. De vroegere grote partijen Copei, AD en MAS zijn verbrokkeld geraakt. De katholieke kerk is verdeeld. De bisschoppenconferentie is expliciet tegen Chávez maar de religieuzen aan de basis zijn even verdeeld als het Venezolaanse volk.

Verzoening

Gordon Duguid, de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, verklaarde dinsdag dat Washington ‘verontrustende berichten over intimidatie’ had gekregen, maar hij zei toch dat de stembusgang ‘voor het grootste deel helemaal consistent was met het democratische proces’. Zoveel lof heeft Venezuela lang niet meer gekregen uit de VS.
Zaterdag verklaarde Chávez dat hij bereid was directe gesprekken te voeren met de Amerikaanse president Barack Obama om de betrekkingen tussen de twee landen te verbeteren. Amerikaanse experts geloven niet dat de Amerikaanse regering echt haast zal maken met een eventuele verzoening. Daarvan zou Chávez volgens de Amerikaanse inschatting politiek te veel profiteren.