“Verbeterde veiligheidssituatie in Colombia is niet duurzaam” (ICG)

De dreiging die uitging van linkse rebellengroepen, rechtse doodseskaders en andere gewapende groepen in Colombia is de afgelopen zeven jaar sterk afgenomen, geeft de IGC toe. Maar die vooruitgang ging gepaard met ernstige schendingen van de mensenrechten en van het internationaal humanitair recht.

“De regering doet uitschijnen zegt dat Colombia op het punt staat de interne oorlog achter zich te laten, maar het conflict evolueert, het is niet aan het eindigen”, zegt Mauricio Angel Morales van de ICG. “De regering zou zich veel meer moeten inzetten voor de bescherming van de mensenrechten, ook om de vooruitgang in de veiligheidssituatie te bestendigen en uit te breiden.”

Wederzijds wantrouwen

Het Colombiaanse leger heeft onder meer heel wat burgers op haar geweten die waarschijnlijk niets te maken hebben met de gewapende opstand die al 45 jaar aan de gang is in het Zuid-Amerikaanse land. Twee jaar geleden kwam aan het licht dat een rist officieren systematisch vermoorde burgers deed doorgaan voor gedode rebellen. “Die zaken lopen erg traag en het is niet duidelijk of de daders gestraft zullen worden”, zegt Adam Isaacson van het Centre for International Policy in Washington.

Respect voor de mensenrechten vindt moeilijk een plaats in het Colombiaanse veiligheidsbeleid, en dat ligt voor een deel aan het wederzijdse wantrouwen tussen de regering en mensenrechtenactivisten. Volgens de ICG moet daar een einde aan komen. De regering kan een begin maken door ermee op te houden mensenrechtenorganisaties in verband te brengen met de linkse rebellengroepen. Volgens Human Rights Watch beschuldigde president Uribe in februari nog Colombianen die in het buitenland over mensenrechtenproblemen praten, deel uit te maken van een “intellectueel blok van de FARC”, de grootste rebellengroep in Colombia.

“De doelstellingen van de regering en de mensenrechtenverdedigers sluiten elkaar niet uit – ze versterken elkaar”, zegt Markus Schultze-Kraft, de directeur Latijns-Amerika van de ICG. De denktank vindt dat de VS en Europa meer moeten ondernemen om de Colombiaanse regering en de mensenrechtenorganisaties in het land met elkaar te doen praten.

Lange weg

De Colombiaanse overheid voert wel degelijk een mensenrechtenbeleid. Soldaten en agenten krijgen onder meer een speciale opleiding die de talrijke incidenten met arme dorpelingen en sloppenwijkbewoners moeten verminderen, en de kans dat de daders van buitengerechtelijke terechtstellingen van burgers moeten terechtstaan, is groter geworden. Dat is een begin, zegt de IGC, maar er is nog een lange weg af te leggen.

Volgens het rapport van de IGC worden in omstreden gebieden op het platteland nog altijd veel mensen uit hun huizen verdreven. Vrouwen, etnische minderheden en andere zwakke groepen krijgen nog bijzonder veel met geweld te maken. Nieuwe gewapende groepen die op sommige plaatsen het vacuüm hebben gevuld dat ontstaan is door de ontwapening van paramilitaire groepen, gaan zich steeds meer te buiten aan geweld tegen en intimidatie van burgers. Soms treden de ordediensten daar niet tegen op.