Verdoken prostitutie ondergraaft strijd tegen aids

Op het terras van een bar in de Cambodjaanse hoofdstad zitten enkele dronken mannen in pak. Een van hen legt zijn hand op de dij van een slanke vrouw, die er met een kort rokje nogal ongemakkelijk bij zit. “Wees verantwoordelijk. Gebruik een condoom”, staat te lezen boven de tafel.
Neang kijkt naar het tafereel naast haar. “De klanten hier houden zelden hun handen thuis”, vertelt ze. “Ze zitten aan mijn borsten, of leggen hun hand op mijn dij als ik neerzit. Ik hou er niet van, maar heb geen keuze.”
De informele seksindustrie die je hier aantreft, baart de gezondheidsexperts in Cambodja zorgen. Prostitutie verschuift van traditionele plaatsen als bordelen naar informele plaatsen als karaokebars en biertuinen. De vrouwen die er werken zijn daarom geen prostituees, maar sommigen verkopen wel eens hun lichaam om hun mager loon aan te vullen.
“Ngo’s zeggen ons dat we condooms moeten gebruiken om hiv-infectie te vermijden. Maar in het verleden heb ik met klanten geslapen die volhielden dat dit niet nodig is. Het is moeilijk om te weigeren”, getuigt Neang.

Succesverhaal

Cambodja geldt als een succesverhaal voor aidspreventie. Het land is erin geslaagd het aantal besmettingen bij volwassenen van een zorgwekkende 2 procent in 1998 terug te brengen tot naar schatting 0,7 procent vorig jaar. Als de trend aanhoudt, zit Cambodja op koers om zijn Millenniumdoelstelling voor de strijd tegen hiv te halen tegen 2015. Daar dreigt verandering in te komen.
De autoriteiten richtten hun pijlen op verdachte bordelen in hun strijd tegen de mensenhandel. “We sluiten clubs die in verband worden gebracht met mensenhandel. Zo willen we beweringen dat Cambodja een oord is voor sekstoerisme uit de wereld helpen”, stelt Bith Kimhong, bevoegd voor de strijd tegen de mensenhandel op het ministerie van Binnenlandse Zaken.
 
Maar de invallen zouden voornamelijk hebben geleid tot de arrestatie van personen uit de prostitutie, niet uit de mensenhandel. Het resultaat is een verschuiving naar verdoken prostitutie, buiten het bereik van programma’s voor hiv-preventie.
“We kunnen hen nog steeds benaderen, maar het is minder evident dan voorheen. In bordelen kon je op de prostituees afstappen en met hen praten over hiv-preventie en gezondheidszorg. Als je hen nu vraagt of ze zich prostitueren, antwoorden ze nee”, verklaart Ly Pisey van het Women’s Network for Unity.

Nieuwe epidemie

Unaids en de Cambodjaanse autoriteiten werken aan een plan waardoor prostituees, vooral diegenen die in bars werken, toegang krijgen tot hiv-sensibilisering en gezondheidszorg. Functionarissen hopen hier ook de politie bij te betrekken.
In 1996 was meer dan 40 procent van de prostituees besmet met hiv. Tien jaar later zakte dat cijfer tot ongeveer 14 procent, aldus de laatste nationale peiling. “Er is dus ongelooflijk veel werk verzet in de strijd tegen hiv. Maar als we de risicogroepen niet bijbenen, kan er een nieuwe epidemie de kop opsteken. Dat is precies wat we niet willen”, zegt Tony Lisle, Unaids-coördinator in Cambodja.