Verkiezingen Ivoorkust nog niet in zicht

Sinds de staatsgreep van Generaal Guéï in 1999 is het nog maar zelden echt rustig geweest in Ivoorkust. In 2002 culmineerden de conflicten in een ware burgeroorlog. Het land raakte verdeeld in twee helften, waarbij het noordelijke deel door rebellen gecontroleerd werd. Er ontstond ook onder meer een strijd om de controle van de grootste cacaoplantages (cacao is het voornaamste exportproduct van Ivoorkust).
Na een eerste, snel verbroken vredesakkoord in 2003 en het incident tussen het Ivoriaanse leger en Franse vredestroepen van een jaar later kwam het in 2007 dan toch tot een verdrag in de Burkinese hoofdstad Ouagadougou.

Ontwapening

Na het sluiten van dit verdrag tussen regering en rebellenbeweging Forces Nouvelles leek niets nog in de weg te staan van nieuwe verkiezingen die definitief een einde moeten brengen aan de lange periode van onrust. Een VN-missie (UNOCI) moest toezien op de ontwapening van alle opstandige groepen en het opstarten van het verkiezingsproces. Dat verliep echter niet zo vlot als verhoopt.
Bedoeling was om een deel van de Forces Nouvelles op te nemen in het Ivoriaanse leger. De rest zou dan in afwachting van hun re-integratie in de maatschappij in kampen ondergebracht worden, terwijl men de eerste maanden tevens in hun onderhoud zou voorzien. Lang niet alle groepen binnen de FN bleken daar mee opgezet.
Dit zorgt nog altijd voor strubbelingen tussen de rivaliserende strekkingen in Ivoorkust. Zo ziet de partij van huidig president Gbagbo de volledige ontwapening van de FN als een noodzakelijke voorwaarde die vervuld dient te zijn vooraleer aan verkiezingen kan gedacht worden. Zijn concurrenten Bédié en Ouattara vinden dit echter niet nodig.

Registratie van kiezers 

In afwachting van een definitieve oplossing van de ontwapeningskwestie is men in september 2008 dan toch maar begonnen met de praktische voorbereidingen van de verkiezingen. Cruciaal daarbij is dat er een duidelijk overzicht komt van wie mag stemmen, maar voor de samenstelling van de kieslijsten moet bijna van nul begonnen worden. Een groot deel van de inwoners beschikte immers nog niet over een geldig identiteitsbewijs, terwijl vele bevolkingsregisters vernield werden in de burgeroorlog.
Het lijkt er intussen sterk op dat zowel de Ivoriaanse eenheidsregering als de VN deze procedure danig onderschat hebben. Men had namelijk gehoopt in amper twee maanden deze activiteiten af te ronden. Choi Young-jin, de speciale VN-gezant voor Ivoorkust, moest deze week echter toegeven dat sindsdien nog maar 3 miljoen inwoners door het door de VN opgezette systeem konden geïdentificeerd en geregistreerd worden.
Choi had het voor de start van zijn opdracht nog over 11 miljoen burgers die men diende te identificeren. Als oorzaak voor de vertraging wijst Choi vooral naar een aantal logistieke problemen. In de grote steden verloopt alles na een moeizame start nu vrij vlot, maar eens daarbuiten blijkt het erg moeilijk om op een systematische, overzichtelijke manier tewerk te gaan.

Geen budget?

In de Ivoriaanse media klinkt een andere versie van het verhaal. In de staatskrant Fraternité Matin zeggen leden van de regering en registratieofficials dat “de financiële middelen ontbreken om onze taak uit voeren”. De VN heeft daar in haar rapporten echter geen melding van gemaakt.
Dat de Ivoriaanse regering lang niet alles zelf kan bekostigen was bekend, maar dankzij schenkingen van onder meer de Verenigde Staten was een bedrag beschikbaar gesteld om de Ivoriaanse kwestie op te lossen. Dat bedrag overschreed ruimschoots de kosten die nodig geacht werden voor de verkiezingen. Een groot deel daarvan zou echter al gespendeerd zijn om de Forces Nouvelles te ontwapenen en te onderhouden. 

Wankele vrede

Een verdere vertraging van de democratisering van Ivoorkust zou de wankele vrede in het land ernstig in gevaar kunnen brengen. Toch is er op dit moment geen reden tot paniek, vinden de verantwoordelijken van de VN-missie in het land.
Zij merken op dat de bufferzone die bewaakt werd door VN-troepen zo goed als opgedoekt is, en dat de twee strekkingen die met elkaar in de clinch lagen nu erg constructief samenwerken om de orde en veiligheid in het land te garanderen.
Bovendien zou er geen weg terug meer zijn nu de bevolking warm gemaakt is voor democratische verkiezingen. De interesse en verwachtingen van de bevolking dreigen echter meer en meer afgezwakt te raken naarmate de verkiezingsdatum steeds verder blijft opschuiven.