Verkiezingen: Mugabe moet afrekenen met rivaal uit eigen kamp

“Zolang ik leef is er voor de oppositie geen plaats aan de macht”, zo donderde de 84-jarige Mugabe afgelopen weekend op een meeting in Harare. “Een stem voor de oppositie is een verloren stem.” Het blijft afwachten of Mugabes strijdlust zal volstaan om op zaterdag 29 maart voor een zesde ambtstermijn te worden herkozen. Zimbabwe heeft sinds de onafhankelijkheid nog maar één staatshoofd gehad: Mugabe.

Sinds er in 2000 met de Movement for Democratic Change (MDC) een geloofwaardige oppositiekracht is opgedoken, draait Mugabe zijn tegenstanders de duimschroeven aan. Hij intimideert, martelt en liegt, alle tactieken zijn toegelaten. De beelden van de bont en blauw geslagen MDC-leider Morgan Tsvangirai gingen in september 2007 de wereld rond.

Ngo’s, studenten en andere ‘subversievelingen’ worden voortdurend lastiggevallen door de politie. De regeringspartij Zanu-PF controleert de media en een journalist die zich niet aan de regels houdt, vliegt er onverbiddelijk uit. Zelfs de stembureaus zijn in het voordeel van Mugabe verdeeld. Er zijn er veel minder in de steden dan op het platteland, waar de president zijn grootste aanhang heeft.

In de aanloop naar de verkiezingen werden twee nieuwe wetten ingevoerd. De eerste laat politiemannen toe in de stemlokalen. “Om ervoor de zorgen dat de mensen op de juiste partij stemmen”, aldus de oppositie. De tweede wet zorgt ervoor dat alle stemmen voor de presidentsverkiezingen in de hoofdstad Harare worden geteld, en niet in de bureaus zelf. “Dat maakt fraude gemakkelijker, en bovendien zijn er heel wat bulletins met valse namen”, fulmineert oppositieleider Tsvangirai.

Puinhoop

Toch kan het voor Mugabe nog flink verkeerd lopen. Het land zit economisch aan de grond en de ellende laat zich ook voelen bij Mugabes achterban op het platteland. “De crisis zou ervoor moeten zorgen dat de mensen de anti-imperialistische propaganda van de Zanu-PF doorzien”, zegt Wilson Tanyanyiwa, een Zimbabwaanse consultant in Johannesburg.

“De onteigening en herverdeling van de gronden die in het bezit waren van blanke boeren zijn vooral de vriendjes van Mugabe ten goede gekomen. De mensen geloven steeds  minder in de ‘Derde Chirumenga’, de strijd tegen de economische uitbuiting door buitenlandse grootmachten. Tachtig procent van de mensen moet rondkomen met minder dan twee dollar per dag.”

De kandidatuur van oppositieleider Tsvangirai voor de stembusgang van zaterdag is verzwakt omdat zijn partij in twee facties uit elkaar is gevallen. Hij moet het opnemen tegen zijn voormalige medestander Mutambara. Van de verdeelde oppositie gaat voor Mugabe niet veel gevaar uit

Ook regeringspartij is verdeeld

“Maar dan is er nog Makoni”, zegt Tanyanyiwa. Simba Makoni, minister van Financiën van 2000 tot 2002, maakte zijn kandidatuur bekend op 5 februari en kan rekenen op de steun van twee zwaargewichten binnen de Zanu-PF: de vicevoorzitters Joyce Mujuru en Joseph Msika. De scheuring is symptomatisch voor de verdeeldheid binnen de regeringspartij.

Mugabe, die wel vaker voor de aanval kiest als hij in het nauw gedrongen is, heeft Makoni op de nationale televisie als uitgemaakt voor stroman van het Westen, ‘hoer’ en ‘geestesgestoorde’. De oude president beseft maar al te goed dat de economische puinhoop die hij heeft veroorzaakt, hem ook binnen zijn eigen partij stemmen zal kosten. Bovendien staat er deze keer veel op het spel, omdat de verkiezingen op alle bestuursniveaus samenvallen.

In hun rapporten over Zimbabwe zijn de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch en de International Crisis Group het alvast over één ding eens. Als Mugabe in deze context in de eerste ronde verkozen raakt, dan zijn de verkiezingen massaal vervalst.