Verlenging militair bestuur olie op het vuur voor conflict in Atjeh

Volgens minister voor Politieke en Veiligheidsaangelegenheden Susilo Bambang Yudhoyono is de noodtoestand in Atjeh vooral verlengd met het oog op de nationale verkiezingen volgend jaar. De inwoners van Atjeh moeten veilig kunnen gaan stemmen. Maar die veiligheid is nog ver zoek, ondanks de aanwezigheid van 30.000 soldaten en politiemensen. De GAM is nog niet onthoofd en blijft actief.

Het Indonesisch leger zegt dat het 850 rebellen heeft gedood en 1200 gearresteerd sinds de instelling van het militair bestuur op 19 mei. De GAM zou een kwart van haar wapenarsenaal zijn kwijtgespeeld; 40 procent van de rebelleneenheden zou zijn lamgelegd. Tegen 800 gevangengenomen rebellen lopen nu processen in Atjeh. Bij de acties tegen de rebellen zijn volgens het leger ook 255 burgers en 73 leden van de ordediensten omgekomen.

Critici stellen dat het Indonesisch leger zijn successen in Atjeh overdrijft en de verliezen minimaliseert. GAM-bevelvoerders op het terrein als Muzakir Manaf, Ishad Dawood en Sofyan Dawood zijn nog altijd in staat om terug te slaan, zegt Abdul Hakim Garuda Nusantara, de voorzitter van de Nationale Commissie voor de Mensenrechten (Komnas-HAM). Als je rekening houdt met de politieke en economische kost van de operatie, lijken de prestaties niet bemoedigend. Indonesië heeft 2.300 miljard roepia (2,25 miljard euro) uitgetrokken voor de militaire operatie in Atjeh. Abdul Hakim vindt dat het leger moet worden teruggetrokken uit Atjeh om verdere verliezen te voorkomen.

De GAM zelf zegt dat ze veel minder strijders is verloren dan het leger beweert. Volgens haar vallen er vooral burgerslachtoffers. Door de verlenging van het militaire bestuur zullen er nog meer doden vallen, maar weer vooral onschuldige burgers, verklaarde GAM-minister Malik Mahmud al-Haytar in een interview met het weekblad Tempo. De eenheden van de GAM blijven intact. We voeren deze strijd al 27 jaar, en we hebben nooit verloren.

Voor veel waarnemers is het zonneklaar dat het militaire bestuur er in elk geval niet toe zal bijdragen het wantrouwen en de haat tegenover alles wat vanuit Jakarta komt weg te nemen. De plaatselijke bevolking heeft de voorbije decennia nauwelijks geprofiteerd van de aanzienlijke natuurlijke rijkdommen in de provincie - het grootste deel van de opbrengsten ging naar de centrale overheid en de grote ondernemers uit de hofhouding van de machthebbers in Jakarta. Het verzet daartegen werd altijd ongenadig onderdrukt. Vanaf 1989 werd de provincie bijna een decennium lang virtueel door het leger bestuurd. Maar dat volstond niet om de rebellenbeweging de kop in te drukken.

Het Indonesische leger zou van plan zijn in december nog eens 30.000 manschappen naar Atjeh te sturen. Critici vrezen dat het leger van plan is in Atjeh te blijven, en dat de troepen ook zullen proberen invloed uit te oefenen op de verkiezingen van volgend jaar.