Verplichte uitwijzing naar discriminatie

Over bijna heel Oost-Europa worden Roma het leven ondraaglijk gemaakt. Vooral in Roemenië en Slovakije leven de zigeuners in mensonwaardige omstandigheden. De Roma van Kosovo zijn er nog erger aan toe: achter hun rug is hun leven vernietigd, hun terugkeer betekent misschien zelfs hun dood. Velen van hen zoeken een beter leven in West-Europa, en stuiten daar tegen de onwil om hen op te vangen.
Elke Roma heeft wel een verhaal te vertellen over vernedering, discriminatie of verdrijving. Vanuit Oost-Europa strijken in Europa jaarlijks duizenden Roma neer. Volgens het Vlaams Minderhedencentrum VMC verblijven er vandaag een kleine 10000 van hen in België. De recentste vluchtelingen zijn die uit Kosovo. Hoeveel dat er precies zijn is niet geweten.

Misschien was voor de westerse wereld de oorlog in Kosovo gedaan op het moment dat de Serviërs zich uit het land terugtrokken, maar niet voor de Roma. Een kleine minderheid van hen had met de Serviërs samengewerkt. De meesten daarvan weliswaar tegen hun wil: de Serviërs dwongen hen om de vuilste klusjes voor hen op te knappen. Graven delven bijvoorbeeld.

Deze enkelingen gaven de Albanezen na de terugtocht van de Serviërs blijkbaar voldoende reden om alle Roma van collaboratie te beschuldigen. Met dreigementen en geweld dreven ze er duizenden het land uit, en staken achter hen hun huizen in brand.

De familie Mustafa bijvoorbeeld. Een jaar geleden werden zij uit hun huizen in het Kosovaarse stadje Kosovo Polje verjaagd. Ze weten gruwelijke verhalen te vertellen over hoe er plots geüniformeerde mannen voor hun wijk stonden. “Jullie moeten hier weg”, zeiden ze. Ze drukten zoon Egzim een mes tegen de keel. Hij draagt er nog steeds de littekens van. De soldaten gaven de Roma tien minuten. Dan moesten ze vertrokken zijn. “Er is in Kosovo geen plaats meer voor jullie”, riepen ze. Na nog geen vijfhonderd meter vlucht zagen ze de vlammen achter hen: hun wijk stond in lichterlaaie.

De vlucht bracht de familie Mustafa naar Montenegro. Daar verbleven ze vier maand in mensonwaardige omstandigheden in een vluchtelingenkamp. Montenegro bleek voor hen even uitzichtloos als Kosovo. In kleine groepjes gingen ze op zoek naar een beter leven in Europa.

De Mustafas belandden in Sint-Niklaas en doen vandaag hard hun best om te overleven en te integreren. Ze zijn op zoek naar werk, ze leren de taal, de kinderen gaan naar school. Maar ook hier hangt het spook van de uitwijzing hen boven het hoofd. De overheid wil hen terug naar Kosovo sturen. De oorlog is er gedaan en het zou er terug veilig zijn voor hen, dat is de reden die dienst Vreemdelingenzaken opgeeft.

Dat is niet zo. Op de ruïnes van de wijk van de Mustafas in Kosovo Polje staat het Albanese ‘UçK’ gekalkt, terwijl rondom de steenhopen en uitgebrande autowrakken Albanezen hun huizen weer opbouwen. Voorbijgangers draaien zich woedend om en lopen weg als je hen vraagt wie er vroeger in de ruïnes leefde. Patrouillerende KFOR-soldaten beweren dat het Servische huizen waren. Ze weten het zelf niet. Elke dag nog jagen Albanezen Roma het land uit, en het Westen kan maar weinig doen om dat tegen te houden.

Vandaag zegt het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR) in Kosovo met drang dat de Roma nog niet terug naar huis kunnen. Het zou immers onmogelijk zijn om hun veiligheid te garanderen. Er zijn ook nog onvoldoende maatregelen om mogelijke terugkeerders op te vangen. Roma die terugkeren zouden volgens het UNHCR in kampen terechtkomen, of erger.

België heeft daar net als de andere Europese landen weinig oor naar. De overheid wil de Roma terug naar Kosovo sturen, tegen de adviezen van de UNHCR en de verhalen van de vluchtelingen in. Slechts een kleine minderheid van de Roma kan een verblijfsvergunning krijgen. De rest wacht de uitwijzing, terug naar hun land.

Een maand geleden verzamelden aan de poorten van dienst Vreemdelingenzaken in Brussel een honderdtal Roma om te protesteren tegen deze beslissing, die ze onverantwoordelijk noemden, gezien de omstandigheden in hun land.

Naast deze Roma stonden ook Belgische sympathisanten. Een van hen was Jozef Hertsens, woordvoerder van de Vluchtelingenonthaalgroep Sint-Niklaas (VLOS), die zich vooral met de problematiek van de Roma bezighoudt. “België doet aan actieve afschrikking van vluchtelingen”, zo zei hij. “De staatspolitiek is er bijvoorbeeld een van ‘last in first out’, of met andere woorden: de vluchtelingen die het laatst zijn toegekomen moeten ook het eerst weer vertrekken. En dit alleen maar om ervoor te zorgen dat er geen nieuwe vluchtelingen meer toekomen. Het gevolg: zonen die hier nog maar pas zijn krijgen een uitwijzingsbevel terwijl de vaders mogen blijven. Dat trekt hele families uiteen.”

De Roma in België willen het statuut van een Europees volk, met een eigen geschiedenis, cultuur en taal, maar zonder vaderland. Verder willen ze dat de mensen erkennen dat ze algemeen gediscrimineerd worden, vooral dan in Oost-Europa, en vragen het Westen om daar iets tegen te doen. Zolang Oost-Europa geen werk maakt van menswaardige leefcondities voor Roma mogen er geen uitwijzingen meer zijn naar die landen, zo zeggen ze. Ondertussen vragen ze om een tijdelijk beschermingsstatuut, en hulp om in leven te blijven.

Zo een beschermingsstatuut kregen ze niet en zullen ze waarschijnlijk ook in de toekomst niet krijgen. Ondertussen krijgen Roma vanuit heel Oost-Europa nog steeds bijlages 13 in de bus. Dat is het bevel van de overheid om binnen vijf dagen het grondgebied te verlaten.

Met harde middelen Roma uitwijzen als hun verblijfsvergunning vervalt doet de Belgische staat echter zelden. Dat zorgt immers voor grote moeilijkheden, zeker gezien de komende verkiezingen. In plaats daarvan schrapt dienst Vreemdelingenzaken het vluchtelingenstatuut, waardoor de Rom in kwestie plots geen recht meer heeft om te werken of om OCMW-steun te ontvangen.

“En wat doen Roma nadat ze geen steun meer ontvangen? Dan beginnen ze te bedelen, bloemen te verkopen of samen te hokken, en dan veroorzaken ze volgens de maatschappij overlast. Maar wat zou je zelf doen als je helemaal niks meer had om van te leven?,” aldus Jozef Hertsens.

Ondertussen gaan de Roma verder met hun acties. Deze zondag heeft er in Brussel een nieuwe betoging tegen de uitwijzingen plaats. De vraag is of deze acties iets zullen uitmaken. Jozef vertelde dat de beslissing van de staat al gemaakt is: een beschermingsstatuut voor alle Roma is waarschijnlijk uitgesloten.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.