VERTROUWELIJK: Terrorismelijsten

Doel van de terrorismelijsten –officieel– is de financiering van terrorisme tegen te gaan. Maar volgens de Kerchove worden de facto maar weinig middelen bevroren: ‘De geblokkeerde sommen zijn niet indrukwekkend.’ Wel zouden de terrorismelijsten nuttig zijn ‘om politieke redenen’. Het gebeurt zelden dat zo’n hooggeplaatste EU-functionaris beaamt dat terrorismelijsten in feite een politiek instrument zijn. De Kerchove: ‘Door een persoon of organisatie op een lijst te zetten, maak je duidelijk dat het geen politieke organisatie is die strijdt voor politieke doelen, maar een criminele en terroristische organisatie.’
Juristen en mensenrechtenorganisaties nemen de terrorismelijsten, in gebruik sinds 1999, al jaren op de korrel. De maatregel om iemand op zo’n lijst te zetten mag dan al administratief zijn, het effect is volgens hen criminaliserend. En daar wringt de schoen, want de beslissing om iemand op een lijst te zetten vloeit niet voort uit een juridisch proces maar is een diplomatieke aangelegenheid. Op basis van voornamelijk inlichtingenwerk bepalen diplomaten van EU- en VN-lidstaten onder elkaar welke namen op de lijsten belanden. De Kerchove gaf op de conferentie toe dat die inlichtingen in het verleden soms erg zwak onderbouwd waren: ‘We weten dat de VS na 9/11 met light informatie van de CIA aankwamen.’
De voorbije jaren zijn bijna vijftig processen aangespannen door personen of organisaties op de EU-terrorismelijst. Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg heeft intussen 25 zaken behandeld, twintig andere dossiers zijn hangende. Een belangrijk arrest werd in september 2008 geveld, toen het hof in de Kadi-affaire stelde dat er te weinig garanties van rechterlijke bescherming zijn. De Kerchove: ‘Het positieve aan die vonissen is dat ze tot betere procedures voor het opstellen van de lijsten leiden.’
De antiterrorismecoördinator beseft dat het huidige systeem van terrorismelijsten onhoudbaar is. ‘Ook weer van de lijst af raken is een probleem. De procedures zijn te log en dat is jammer. Daardoor kunnen we de lijst niet als stok achter de deur gebruiken om organisaties in de juiste richting te doen bewegen. Dat moet verbeterd worden.’