Vervuiling Titicacameer is "gevaarlijk en zorgwekkend"

Titicaca is het hoogst gelegen bevaarbare meer ter wereld, 3810 meter boven de zeespiegel. Het heeft een oppervlakte van 8562 vierkante kilometer, waarvan 3790 vierkante kilometer in Bolivia liggen en 4772 in Peru. Ongeveer 400.000 mensen hangen van het meer af, vooral voor de visserij en de landbouw.

In de regio Puno, in het zuidoosten van Peru, is de waterkwaliteit in het meer zorgwekkend. Zes goud- en uraniummijnen lozen er hun afval. Via de rivieren Ramis en Coata komen ook fecaliën in het meer terecht. Laboratoriumtests lieten een hoge concentratie van de bacterie Eschericha coli zien.

In mei blokkeerden boze Ayamara-indianen twee weken lang de internationale vaarroute op het meer waarlangs Boliviaanse producten naar de Stille Oceaan worden vervoerd. Ze protesteerden tegen de toekenning van nieuwe mijnconcessies.

“Het afvalwater wordt niet goed behandeld, en de zuiveringscapaciteit van de planten is al overschreden als gevolg van de bevolkingstoename”, zegt Javier Bojorquez, die de waterkwaliteit controleert voor de niet-gouvernementele organisatie Suma Quta (“goed meer” in de Aymarataal).

Niet meer te zuiveren

Aan de Boliviaanse zijde van het meer, in de baai van Cohana, zeggen de vissers Roberto Villcacuti en Ricardo Chasqui, leiders van Ayamara-gemeenschappen in de provincies Camacho en Los Andes, dat het water niet meer te zuiveren valt. Het is “donker, geleiachtig, met resten van roest” en vormt een voortdurende bedreiging voor de vissen.

Het visbestand is dramatisch gedaald, zegt visser Valentín Calisaya (69), inwoner van Camacho. Dertig jaar geleden ving hij tot 40 kilogram op een nacht, nu vindt hij na twee nachten nauwelijks tien vissen in zijn netten.

Het VN-milieuprogramma (UNEP), dat een project heeft lopen voor het Titicacameer, heeft vastgesteld dat sommige vissoorten al verdwenen zijn en andere bedreigd. Als oorzaken worden de irrationele, selectieve bevissing, de introductie van vreemde soorten en de intense forelkwekerij genoemd.

UNEP stelt dat het ecosysteem van het Titicacameer al tientallen jaren bijzonder goed bestudeerd wordt. De VN-organisatie noemt de vervuiling “verontrustend en gevaarlijk”, vooral in Wiñay Marka, het kleinste van de twee delen waaruit het meer bestaat. In Wiñay Marka ligt de Boliviaanse baai van Cohana.

Gebrek aan efficiënte

Velen wijzen op het gebrek aan efficiënte bij de ALT, de binationale instantie die het Titicacameer beheert. In oktober 2010 besloten de presidenten van beide landen, Alan García van Peru en Evo Morales van Bolivia, een commissie op te richten die in zes maanden de ALT nieuw leven moesten inblazen. Die zes maanden zijn in april afgelopen. “Door de recente electorale conjunctuur in Peru is dit werk niet binnen de geplande termijn afgewerkt”, zegt Luis Felipe Isasi van het Peruaanse ministerie van Buitenlandse Betrekkingen.