Verwoestijning

De klimaatwijziging zorgt er, samen met onduurzame landbouwmethodes en een snelle bevolkingsaangroei, voor dat een steeds groter deel van het aardoppervlak in woestijn verandert. Het jaar tegen de verwoestijning zou hier wat aan moeten doen.
Zo’n 40 procent van het aardoppervlak wordt ingenomen door woestijnen en droogteregio’s, verspreid over alle continenten. In totaal wonen hier zo’n 2 miljard mensen. Volgens het gezaghebbende Millennium Ecosystem Assessment (MA) -het onderzoek naar de wijzigingen van de ecosystemen op deze planeet, uitgevoerd tussen 2001 en 2005 door 1400 wetenschappers- is vandaag 10 tot 20 procent van die oppervlakte ernstig aangetast door erosie en verdere uitdroging. In een steeds sneller tempo gaan vruchtbare gronden verloren en drogen waterbekkens uit.
Verspreid over heel de wereld vreest men dat een zevental bassins tegen 2025 ernstig bedreigd zijn met uitdroging en dat 14 van de belangrijkste stroomgebieden in de droogteregio’s tegen 2025 zullen kampen met verzilting en waterschaarste. Die toenemende verwoestijning is enerzijds het gevolg van de klimaatwijziging, die zorgt voor opwarming en verminderde neerslag. Anderzijds wordt het proces ook veroorzaakt door toegenomen druk van menselijke activiteiten: bevolkingsaangroei, grootschalig omhakken van wouden of het kappen van bomen voor brandhout, onduurzame landbouwmethodes die de bodem uitputten en grondwater verspillen of zwaar vervuilende mijnbouwactiviteiten, die het grondwater aantasten en de sites onbruikbaar achterlaten. Hongersnood en armoede zijn het directe gevolg van dit degradatieproces. Maar ook de CO2-opnamecapaciteit vermindert hierdoor, wat dan weer de opwarming van de aarde versnelt. Het MA noemt verwoestijning dan ook een van de meest prangende milieuproblemen omdat het de basis van het levensonderhoud aantast.
In Azië en Afrika neemt het probleem alarmerende proporties aan. Nigeria, het dichtst bevolkte land van Afrika, verliest jaarlijks 351.000 ha grond, geschikt voor veeteelt en landbouw. De verwoestijning heeft er vooral te maken met toegenomen druk door aangroei van de bevolking en massale aangroei van de veestapel. Terwijl de bevolking in Nigeria tussen 1950 en 2005 verviervoudigde (van 33 miljoen naar 132 miljoen), groeide de veestapel van 6 tot 66 miljoen. Verwacht wordt dat de bevolking tegen 2050 zal aangroeien tot 258 miljoen, waardoor de milieustress nog zal toenemen.
In Iran werden de afgelopen jaren124 dorpen in de zuidoostelijke provincie Sistan-Baluchistan door zandstormen bedolven. Dat opgewaaide zand zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen, maar dwingt mensen ook om te vertrekken. Het land dat het meest getroffen wordt door verwoestijning is China. De afgelopen 50 jaar zijn in het noorden en het westen van China zo’n 24.000 dorpen geheel of gedeeltelijk verlaten omdat ze ingepalmd zijn door de woestijnen. Tussen 1950 en 1975 verloor China jaarlijks gemiddeld 1560 vierkante kilometer land. Tussen 1975 en 1987 liep dit op tot 2100 vierkante kilometer per jaar. Tegen het einde van de eeuw was dat al 3600 vierkante km per jaar. Bijna één vijfde van China’s grondgebied is nu woestijn. (adw)
http://www.iydd.org/

http://www.unccd.int/

Het tij keren


Om de oprukkende verwoestijning tegen te gaan, werd in 1994 de Conventie tegen de Verwoestijning -de Convention to Combat Desertification (CCD)- in het leven geroepen, als uitvloeisel van de Aardetop van 1992. De Conventie, die intussen door 191 landen is ondertekend, trad in december 1996 in werking. Gedegradeerde ecosystemen terug vruchtbaar maken is een proces van lange adem en vergt een geïntegreerde aanpak van rurale ontwikkeling, uitbouw van irrigatiesystemen en nieuwe technologieën. Toch is het mogelijk. In China daalde tussen 2000 en 2004 het jaarlijkse aantal verdwijnende vruchtbare grond. Eind februari lanceerde de Chinese overheid een plan om tegen 2020 250.000 vierkante kilometer terug te winnen op de woestijn door de aanplanting van bomen en grassen. Ook wil de Chinese overheid in droge regio’s investeren in efficiënt watergebruik en duurzame energievoorzieningen, zoals wind en water. En waar het tij moeilijk te keren is, moet men van de nood een deugd maken, meent de VN-Milieuorganisatie (UNEP).
‘Zolang woestijnen onherbergzamer worden en minder geschikt voor menselijke bewoning, moeten we vindingrijk zijn en munt slaan uit de nieuwe situatie’, luidde de boodschap van een rapport dat op 5 juni werd uitbracht. UNEP ziet vooral een belangrijk potentieel voor het winnen van zonne-energie, viskweek, onderzoek naar de geneeskrachtige eigenschappen van woestijnplanten en het uitvinden van droogte- en zoutresistente gewassen. Ook nieuwe technologieën kunnen helpen, om efficiëntere irrigatiesystemen te ontwikkelen en riviermondingen te ontzilten. (adw)

Milieuvluchtelingen of bootvluchtelingen?


‘De bootvluchtelingen die dagelijks aanspoelen op de Canarische eilanden noemt men “economische vluchtelingen”. Volgens mij zijn het vooral milieuvluchtelingen.’ Dat was de mening van André Ozer, professor Geografie aan de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen, tijdens de internationale VN-conferentie tegen verwoestijning op 22 september in Brussel. Volgens Ozer wordt verwoestijning onderschat als oorzaak voor migratie, vooral voor jongeren afkomstig uit de Sahelregio. ‘Door bevolkingstoename heeft men steeds meer bomen gekapt en heeft de wind vrij spel. Duinen die 18.000 jaar stabiel waren, zetten zich in beweging, akkers verzanden en er zijn nu 100 dagen per jaar stofwolken in plaats van 10 dagen zoals vroeger. Dat stof veroorzaakt gezondheidsproblemen. In de meeste Sahellanden is het milieu zodanig om zeep dat mensen geen andere keuze hebben dan te vertrekken.’
Professor Karimou Ambouta uit Niger bevestigt dit:’Onze mensen hebben altijd gemigreerd tijdens het droge seizoen. Maar de laatste decennia gaat het niet meer om seizoensmigratie. Ze trekken langere tijd weg, in grotere aantallen en komen naar Europa. Het zijn economische migranten, maar de impuls die hen drijft is niet enkel economisch.’ In Niger werd daarom een werkgelegenheidsprogramma opgestart voor jongeren. Om migratie tegen te gaan, worden ze in het droge seizoen ingezet om bomen te planten op plaatsen waar het zand oprukt. Op die manier worden duinen gestabiliseerd, en de noodzaak om te migreren wat afgezwakt. Woestijnvorming, migratie, gezondheidszorg en lokaal bestuur: het zijn afzonderlijke thema’s, maar het is hoog tijd om het hokjesdenken te doorbreken, het globale probleem te zien en aan globale oplossingen te werken. Zo klonk de boodschap van de VN-conferentie. (ad/adw)
Reageer via info@mo.be

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.