Verzoeningsproces in El Salvador op de helling

Heeft El Salvador de vrede verloren? De Salvadoraanse burgeroorlog is nu vijftien jaar voorbij en de regering gaat prat op democratische stabiliteit en economische groei. Maar aan het geweld en de sociale ellende in het land is geen eind gekomen. Experts waarschuwen dat het wachten is op een nieuwe uitbarsting.
Gemiddeld zeggen elke dag 700 Salvadoranen hun kleine vaderland vaarwel om in de VS of Europa hun kans te wagen. Misdaad en geweldplegingen beheersen het leven in de steden. Critici van de regering van president Elías Antonio Saca klagen dat de rijke Salvadoranen almaar meer bezit vergaren en dat de democratie verstikt wordt. De politieke wereld is gepolariseerd, de bevolking onzeker.

De architecten van het Salvadoraanse vredesproces hadden een andere toekomst voor ogen. De vredesakkoorden die de Salvadoraanse regering en de rebellen van het FMLN op 16 januari 1992 ondertekenden, bezegelden niet enkel het staakt-het-vuren maar moesten El Salvador ook op weg zetten naar duurzame vrede. De verschrikkingen van de voorbije burgeroorlog leken alle partijen daar voldoende voor te motiveren. Dat conflict duurde twaalf jaar en eiste zeker 75.000 levens. Nog eens 6.000 mensen raakten vermist en 40.000 Salvadoranen bleven zwaar gehandicapt achter.

Sommige van de afspraken van Chapultepec zijn uitgevoerd. De rebellenbeweging FMLN vormde zich om tot een politieke partij. Het Salvadoraanse leger deed afstand van alle politietaken en halveerde zijn troepensterkte. Het leger legt nu veel meer respect voor de mensenrechten en voor beslissingen van de regering aan de dag, zegt de voormalige kolonel David Munguía Payés, een medestander van het FMLN.

Maar op andere vlakken is het hervormingsproces stilgevallen of zelfs teruggedraaid. Met de nieuwe politiemacht die in 1992 werd opgericht, lijkt het helemaal de verkeerde kant op te gaan. Volgens de Procuraduría para la Defensa de los Derechos Humanos (PDDH), een nieuwe gerechtelijke instantie die moet waken over het respect voor de mensenrechten, is de politie het overheidsapparaat dat die rechten het meest aan zijn laars lapt. Binnen de ordediensten zouden groepen bestaan die misdadigers, daklozen of straatkinderen uit de weg ruimen.

Volgens David Morales, een onderzoeker die recent de uitvoering van de vredesakkoorden naging, is er van echte democratie geen sprake meer in El Salvador. De meerderheid van de bevolking heeft volgens hem geen mogelijkheden om fundamentele beslissingen van de staat mee vorm te geven.

“De economische en sociale ongelijkheid is even groot dan voor het begin van de burgeroorlog”, oordeelt Morales.

Salvador Sánchez Cerén, een voormalige leider van het FMLN en ondertekenaar van de vredesakkoorden, schuift de schuld in de schoenen van de traditionele elite. Die heeft het democratiseringsproces volgens hem vanaf het begin tegengewerkt en ervoor gezorgd dat veel van de afspraken van Chapultepec niet werden nageleefd. “Vanuit sommige hoeken wordt zelfs alweer voor een autoritaire staat gepleit”, zegt Sánchez Cerén.

De FMLN-politicus heeft ook kritiek op sommige recente wetten die “politieke tegenstanders moeten intimideren.” Zo is er een nieuwe wet tegen het terrorisme die ook toegepast kan worden op mensen die de “sociale vrede” ondermijnen - bijvoorbeeld door een betoging te organiseren die aanleiding geeft tot schermutselingen met de politie.

Ook de Kerk vindt dat de voorwaarden voor duurzame vrede ver weg zijn in El Salvador. De regering erkent nog altijd de oorzaken niet die aan de basis lagen van de burgeroorlog, zegt Gregorio Rosa Chávez, de hulpbisschop van San Salvador. “Na de ondertekening van de vredesakkoorden zijn de armoede en de werkloosheid toegenomen en is de veiligheidssituatie voor de burgers niet verbeterd.” De verzoening blijft uit, vindt Rosa Chávez. “Eigenlijk gaat de oorlog op een andere manier voort - elke dag sterven er mensen van honger.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.