Vissers versus afvoerbuis

In Chili strijden de artisanale vissers van Mehuín reeds tien jaar voor het behoud van de Maiquillahue-baai. In deze baai wil een Chileens bedrijf een afvoerbuis bouwen voor een papierfabriek. De opstandige vissers schrikken voor niks terug. Vorig jaar triomfeerden ze in een zeeslag met de marine. De vissers hopen de weerstand nog tot 2009 vol te houden.

“Wij beschouwen de zee als onze levensbron die we moeten beschermen voor de komende generaties”, zegt Teresa Castro terwijl ze uitkijkt over de betoverende Maiquillahue-baai die wordt omzoomd door een aantrekkelijk strand met daarachter steile rotwanden en groene heuvels. De rust in dit paradijselijk stukje natuur wordt bedreigd door een landinwaarts gelegen papierfabriek.
Via een lange pijpleiding wil het Chileens bedrijf Celulosa Arauco y Constitución (Celco), de afvalvloeistoffen van een 45 kilometer verder gelegen papierfabriek in de Maiquillahue-baai lozen. Nu komen die vloeistoffen in de río Cruces terecht. Maar daarvoor kreeg Celco slechts een tijdelijke vergunning. Tegen 2009 moet er een alternatief zijn.

Schijnonderzoek

“Het begon allemaal toen in ‘96 een onderzoeksteam metingen kwam doen in de baai”, zegt Teresa Castro, een inwoonster van Mehuín. “De zandbanken waarlangs onze vissers binnenvaren zijn levensgevaarlijk en daar zou iets aan gedaan worden. Toen bleek dat de zandbanken een voorwendsel waren om metingen te doen voor de constructie van een afvoerbuis van een papierfabriek, sloegen we alarm. Met alle vissers, vrouwen en kinderen stapten we op de onderzoekers af. We gaven ze vijf minuten om te vertrekken.”
Sinds die dag leeft Mehuín op oorlogsvoet met Celco en ook met de overheid van wie het papierbedrijf de volle steun geniet.
In Chili moeten grote industrieprojecten het licht op groen krijgen van de Corema, een regionale milieucommissie die op basis van milieueffectenrapporten evaluaties maakt. Door de onderzoeken voor dit rapport te verhinderen, verlammen de vissers van Mehuín de hele procedure. “Zolang Celco geen milieueffectenrapport kan voorleggen, kan Corema de afvoerbuis ook niet goedkeuren”, zegt Eliab Viguera, de woordvoerder van de vissers.

Zeeslag

Al tien jaar worden onderzoeksteams, overheidsfunctionarissen en afgevaardigden van Celco botweg uit de baai en uit het dorp gezet. Samen met Mapuche-indianen van bevriende gemeenschappen in de omgeving, houden de vissers de wacht over de zee.
Wanneer een onbekend schip de Maiquillahue-baai nadert, loeit de brandweersirene en varen de vissers uit ter verdediging van de baai.
Zo kwam het in augustus vorig jaar (2006) tot een brutale zeeslag tijdens een poging van de marine om met twee schepen de baai vrij te maken voor een onderzoeksexpeditie. Amateurbeelden getuigen hoe met scherp geschoten wordt naar de vissers, die met katapulten en slingers in de tegenaanval gaan. De rubberboten waarmee de marine de visserssloepen naderden, werden met messteken tot zinken gebracht, waarna de mariniers afdropen. Deze nederlaag, die in gans het land werd uitgezonden, was een vernedering voor de Chileense zeemacht.

Regering schendt de wet

“Wij zijn geen milieuvereniging”, benadrukt Eliab Viguera. “Wij zijn artisanale vissers die de zee beschermen die ons in ons levensonderhoud voorziet. Volgens de Chileense wetgeving mogen tot vijf mijl buiten de kustlijn geen industriële activiteiten plaatsvinden. De lozing van een papierfabriek is een industriële activiteit. In feite zijn wij het dus die de wet naleven en is het de overheid die ze overtreedt.”
Viguera maakt zich niet de minste illusies over de partijdigheid van de milieucommissie: “Hadden we de onderzoeken toegelaten, dan zaten we nu met een goedgekeurde afvoerbuis. Een uur na aanvang van de lozing zou de vervuiling onze kust bereiken en uiteindelijk zouden alle inwoners van Mehuín de baai verlaten.”

Het verdwijnen van de zwarthalszwaan

De geschiedenis geeft de vissers -die jarenlang als subversief en onwetend werden afgeschilderd- gelijk. Aangezien de onderzoeken voor de pijpleiding in zee almaar geboycot werden, kreeg Celco een tijdelijke vergunning om het afvalwater in de río Cruces te lozen. Nauwelijks twee maanden nadat de fabriek opstartte (op 28 februari 2004), verdween een volledige populatie zwarthalszwanen in een beschermd natuurgebied dertig kilometer stroomafwaarts van de fabriek. Uit onderzoek bleek dat de waterplant waarmee de zwanen zich voedden, uit het gebied verdween door een toename van zware metalen. Hierdoor stierf een duizendtal zwanen en gingen de overige vijfduizend op de vlucht. Dit verlies zorgde voor heel wat verontwaardiging in de nabijgelegen stad Valdivia. De zwarthalszwaan stond symbool voor de stad.
Celco beweert dat de lozing van haar fabriek niets te maken heeft met de natuurramp. “Er zijn verschillende hypothesen, maar het is nog steeds niet uitgeklaard wat de oorzaak is van de verdwijning van de luchecillo, de waterplant waarmee de zwanen zich voeden”, reageert het bedrijf via e-mail.

De tijd loopt

Dat Celco zijn verantwoordelijkheid niet opneemt, maakt wantrouwen en wrevel los bij de omwonenden. Al drie jaar eist ‘Actie voor de Zwanen’ -een lokale organisatie met een brede aanhang in Valdivia- de preventieve sluiting van de cellulosefabriek en de onmiddellijke stopzetting van de lozing in de río Cruces. De vele manifestaties en internationale campagnes verhogen de druk op Celco en op de milieucommissie, Corema.
Corema geeft Celco nog tot maart 2009 om een alternatief voor de lozing in de río Cruces voor te leggen. De enige uitweg is de zee, waar nu ook de kustplaats Corral als dumpplaats getipt wordt. Celco houdt vol dat de papierindustrie geen obstakel is voor een schoon leefmilieu. “Een cellulosefabriek kan samenleven met andere activiteiten zoals visvangst.” De vissersfederatie van Corral heeft echter al laten weten dat de vissers zich net zoals die van Mehuín zullen verzetten tegen een afvoerbuis in zee.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.