Vlaamse klimaatboodschappers

Volgende opmerkelijke personen geloven er alvast in: Al Gore, die de klimaathype op gang bracht met zijn film ‘An Inconvenient Truth’, Margaretha Guidone, de natuurbewuste huisvrouw die BV werd na haar politieke bewustmakingsactie en Serge De Gheldere, de nieuwe ambassadeur van Al Gore.
Al Gore mag terecht de Nobelprijs voor de vrede krijgen, vind ik. Zijn documentaire ‘An Inconvenient Truth’ maakte meer mensen ervan bewust dat het 5 voor 12 is dan alle inspanningen van milieuverenigingen samen. Hoewel ‘An Inconvenient Truth’ werd gemaakt voor de doorsnee Amerikaan werd hij vooral bejubeld in Europa. Bejubelen is één ding, maatregelen treffen een ander. Dit besefte Margaretha Guidone maar al te goed.
Al Gore’s vraag om politici aan te spreken, werd door haar gehoord. Met de steun van Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu kon ze na honderden mails en telefoontjes 250 ministers, kabinetsmedewerkers en lokale politici overtuigen om naar de klimaatfilm te gaan kijken. Mevrouw Guidone werd bovendien, dankzij federaal minister van Leefmilieu Bruno Tobback, gehoord op de klimaatconferentie in Nairobi, Kenia. Onderwijsminister Frank Vandenbroucke draagt op zijn beurt zijn steentje bij door het promoten van energiebesparing door de DVD van de film op te sturen naar middelbare scholen.
Tijdens de jaren dat hij de wereld rondtrok met zijn presentatie over de klimaatsverandering, stelde Al Gore ambassadeurs aan om hem te helpen. De Vlaming Serge de Gheldere is één van hen. Na het volgen van een driedaagse opleiding, fungeert hij nu als één van zijn klimaatboodschappers. Hij zal de cijfers, de feiten, het beeldmateriaal uit de film verduidelijken aan een zo breed mogelijk publiek. Ook stelt hij zelf verbeteringen voor, zoals het aanduiden van het CO²-gehalte op het etiket van elk product in de supermarkt.
Veel mensen staan er nog steeds niet bij stil hoeveel energie verloren gaat bij het kopen van niet-seizoensgebonden voedsel. Als consument negeren we onze bijdrage aan de vernieling van het milieu door het kopen van milieuonbewuste producten. Het transport, de bewaring, het vergt allemaal brandstof en energie die beter besteed zouden kunnen worden.
Een ander voorstel van De Gheldere is het investeren in openbaar vervoer, naar het voorbeeld van Colombia, waar mensen de bus als een soort metro gebruiken, met aparte rijstroken. Een bedenking die ik me maak, is of de verandering van de consumenten moet komen, of van de producenten. Moet bijvoorbeeld de vraag naar milieuvriendelijke wagens eerst stijgen om autoproducenten tot het maken ervan aan te sporen?
Een dramatische klimaatsverandering is niet iets wat zich in een verre toekomst zal afspelen, het is nu al aan de gang. In de film toont Al Gore dit treffend aan, door beelden te tonen van de ijskappen die smelten. Na verloop van tijd zal dit smelten van de ijskappen leiden tot een stijging van de zeespiegel, tot twaalf meter, waardoor hele landdelen zullen overstromen. Het overvloedige zoetwater dat als gevolg daarvan in de zeeën terecht zal komen, zou de warme golfstroom kunnen stopzetten, waardoor het noordelijk halfrond in een nieuwe IJstijd terecht zou komen. Andere gevolgen van de opwarming van de aarde zijn onder andere het smelten van de gletsjers, waardoor miljoenen mensen te kampen zullen krijgen met een tekort aan drinkwater. Een ontmoedigende gedachte. Toch mogen we de moed niet laten zakken, integendeel. Het is tijd voor actie, vóór het te laat is.
Als je er al aan denkt om de thermostaat wat lager te zetten, de kraan wat minder lang open te laten staan of de auto vaker in te ruilen voor de fiets, het is lang niet voldoende. Tenslotte moet iedereen, wie en waar hij ook is, zijn of haar levenswijze aanpassen om de uitstoot van broeikasgassen mee tegen te gaan.
Er is een wereldwijde beheersing nodig van de grondstoffen en energie. Doen we zoals de VS en beseffen we niet hoe een grote vervuilers we zélf zijn en steken we enkel een beschuldigend vingertje uit naar de anderen, dan zal er niet veel veranderen. Doen we zoals Al Gore en zijn ambassadeurs wereldwijd, dan kan er inderdaad een globale omwenteling plaatsvinden en kan een ontmoedigende gedachte een bron van wereldwijde vernieuwing betekenen.
Net als elke bezoeker die zich na de film goede voornemens maakt om de roofbouw van onze planeet tegen te gaan, beloven de Belgische politici passende maatregelen te nemen ten gunste van het klimaat. Hoewel sommige bedrijven gretig inspelen op de vraag naar milieuvriendelijke producten, blijven vele anderen terughoudend en onverschillig.
In de VS komt daar dan nog de politieke geladenheid van het onderwerp bij. Daarom worden er nog steeds geen indringende maatregelen genomen. Dit is zelfs nog niet het geval in Europa, waar de film op grote mediabelangstelling kan rekenen, laat staan dat er in het kleine België iets van formaat zal veranderen.
Allen moeten we onze levenswijze aanpassen om de uitstoot van broeikasgassen mee tegen te gaan. Dit betekent een doorbreking van bijna al onze luxueuze gewoontes en een drastische mentaliteitswijziging. Om maar enkele voorbeelden te noemen: het kunnen eten van een onbeperkte variatie aan groenten en fruit, het normaal vinden dat we goedkoop naar onze vakantiebestemming kunnen vliegen en dat we onze auto regelmatig gebruiken, ondanks de vele files en hoge benzineprijzen. Dit alles mogen we niet meer vanzelfsprekend vinden.
Op haar beurt moet de industrie zorg leren dragen voor het milieu. Het initiatief moet zowel bij de consument als bij de producent ontstaan. De overheid moet bedrijven stimuleren en elke burger informeren om internationaal, gezamenlijk op te treden. Het is tijd om de economie een plaats te geven ná ecologie, wereldwijd én op kleine schaal. Net als Al Gore, Margaretha Guidone en Serge de Gheldere kan België, door zelf initiatieven te nemen, een positief signaal geven aan de rest van de wereld.
Vooral aan dat deel van de wereld waar nu nog maar pas een spiraal van rijzende verwachtingen op gang komt en het tempo van de vervuiling enorm zal doen toenemen, terwijl er een drastische daling nodig is. België moet vooruitdenken. Alle politici moeten onmiddellijk gewin inruilen voor de belangen van komende generaties, want de huidige situatie is allesbehalve rooskleurig. Zo toont een rapport van het Europees Milieuagentschap (EEA) aan dat de CO-uitstoot stijgt in plaats van daalt.
België zou tegen 2010 zelfs de Kyotonormen niet halen. Politici blijven dit maar ontkennen. Als burger is het onze plicht om druk op hen te leggen om veel méér te doen dan de Kyoto-normen (niet) te halen. Op wereldvlak is Europa de voortrekker bij de afbouw van CO²-uitstoot. Om een voortrekkersrol te spelen, is het wel noodzakelijk het goede voorbeeld te geven.
‘An Inconvenient Truth’ van Gore schudde wel veel politieke leiders wakker, maar toch wordt nog steeds te weinig actie ondernomen. Na het apocalyptische rapport van de Britse ontwikkelingseconoom Sir Nicholas Stern leek de kans nog groter dat er echt actie zou worden ondernomen, onder meer door de nadruk te leggen op de financiële kant van de zaak.
We beschikken momenteel nog over voldoende financiële middelen om onze economie aan te passen en een catastrofe te voorkomen. Zo niet zal het kostenplaatje om alles weer op te bouwen te groot zijn en zorgen voor een wereldwijde instorting van onze economie. Ook ecologische boodschappen van sterren zoals Angelina Jolie of George Clooney dragen bij aan de globale bewustwording. Zelfs wetenschappers en ingenieurs wijzen ons erop dat elke maatregel om het milieu te beschermen geen economisch obstakel hoeft te vormen.
 Een wereldwijde vernieuwing ten dienste van het milieu zal ons meer voordelen dan nadelen opleveren. Het is vijf voor twaalf, hoog tijd voor een gezamenlijk optreden. Laat ons allen ambassadeurs zijn.
Line Lamsens, freelance journalist. Op zoek naar positieve maatregelen? Neem eens een kijkje op www.positieve-economie.be.
Op de website van MO.be is er plaats voor opiniestukken. Zelf een bijdrage leveren? Stuur je bericht naar webredactie@mo.be.