'Vlaanderen zou Palestijnse boeren beter direct steunen'

Voor het Strawberry Fields for Peace- project werkt het Peres Centre for Peace samen met Palestijnse boeren op de Westelijke Jordaanoever. De Israëlische ngo levert de aardbeiplantjes en werktuigen en leidt de boeren op. Na de oogst kunnen de boeren hun aardbeien verkopen aan de ngo, die dan zorgt voor de distributie. Doel van het project is een brug te slaan tussen de Palestijnse en Israëlische bevolking. Vlaanderen kende in 2009 een subsidie van 150.000 euro toe aan het Peres Centre for Peace.
Niemand zag er graten in, tot voor kort. Vorige week interpelleerde Jan Roegiers minister-president Peeters tijdens een Commissievergadering. ‘In de begroting staat zoveel subsidieaanvragen, ik had het toen niet gezien. En bovendien kende ik het Peres Centre for Peace niet.’ Op een congres in Brussel sprak iemand hem hierover aan. ‘Ik heb het Nederlandse evaluatierapport toen in handen gekregen en ben tot de vaststelling gekomen dat de Vlaamse regering Palestijnse boeren wil ondersteunen door een Israëlische ngo in te schakelen, die dan bovendien nog een bedenkelijke reputatie heeft.’

Strawberry fields forever

Jan Roegiers baseert zich op een onderzoek dat de Nederlandse regering in 2000 liet uitvoeren om een gelijkaardig project te evalueren. Nederland steunde de Israëlische ngo van 1998 tot 2000 toen die samenwerkte met boeren in de Gazastrook. Uit het rapport –dat MO* kon inkijken- blijkt dat de vooropgestelde doelstellingen niet behaald werden.
De Nederlandse vertegenwoordiger van de Palestijnse Autoriteit in Ramallah concludeerde dat Strawberry Fields for Peace weinig impact had op de armoede in de regio. Er werd immers vooral samengewerkt met succesvolle boeren. ’ Het project leverde slechts 16.500 jobs op in plaats van de beoogde 77.000. Vrouwen hebben niet mee geprofiteerd, hun inkomen bleef erg laag. Schrijnend is dat door het project het watertekort in Gaza alleen maar prangender is geworden.
Maar het rapport dateert van 2000. En bovendien is de evaluatieperiode van twee jaar bijzonder kort. ‘Dat is zo,’ geeft Jan Roegiers toe, ‘maar de Nederlandse regering had vermoedelijk grondige redenen om een tussentijdse evaluatie te maken. En als ze aan de hand daarvan hebben beslist om het project stop te zetten, dan weet je dat er problemen zijn. Anders evalueer je het project pas na die vier jaar.’ Jan Roegiers vroeg daarom de opschorting van het project totdat de Vlaamse regering dit onderzocht heeft.

Volledige kennis van zaken

Minister-president Peeters reageerde hierop door te zeggen dat Buitenlandse Zaken al twee opvolgingsonderzoeken uitgevoerd heeft. Daaruit blijkt dat het project wel degelijk aanslaat. In april 2010 werd zelfs een budgetwijziging goedgekeurd om zo meer landbouwers de kans te geven om deel te nemen. De minister-president gaf wel toe dat er geen rekening is gehouden met het Nederlandse rapport. ‘Dit werd mij niet gesignaleerd.’
De subsidieaanvraag werd goedgekeurd op basis van het projectvoorstel dat het Peres Centre for Peace zelf indiende bij de Vlaamse regering. Daarin verkondigde de ngo dat het project een succesformule was. ‘Ze hebben drie miljoen aardbeiplanten gezet en 25 hectare bewerkt in twee jaar tijd,’ citeert de minister-president uit het projectvoorstel. Kris Peeters zal zijn administratie daarom ‘de opdracht geven om te zien of we een beslissing hebben genomen met volledige kennis van zaken.’

Vredesinitiatief

Jan Roegiers heeft het ook over een ‘principiële kwestie’. ‘Ik snap niet waarom we de Palestijnse boeren via een omweg moeten steunen. We kunnen de boeren toch direct steunen.’ Maar dan is er natuurlijk geen samenwerking tussen het Israëlische en Palestijnse volk. Minister-president Peeters: ‘Het gaat hier specifiek over vredesbevorderende projecten.’
Bij Jan Roegiers klinkt het dat het Nederlandse rapport dit tegenspreekt. Het rapport bevestigt dat de Israëlische ngo de aardbeien exporteert naar Europa onder Israëlische naam en zo kan genieten van de voordelige handelsvoorwaarden met Europa. Maar over het effect van het project op het vredesproces blijft de Nederlandse vertegenwoordiger van de Palestijnse Autoriteit in Ramallah erg vaag. ‘We vonden geen voorbeelden van institutionele samenwerking tussen Palestijnen en Israeli’s. En: ‘de boeren en het Palestijnse ministerie van Landbouw zien geen link tussen het project en het vredesproces.’
Roegiers merkt ook nog een ander gegeven op: ‘De ngo is vernoemd naar de huidige Israëlische president, Shimon Peres, die zich bij de Oslo-akkoorden al verzette tegen de Palestijnse economische groei omdat die in concurrentie zou treden met de Israëlische economie.’