VN-forum inheemse volkeren produceert vooral papier

Rapporten schrijven alleen leidt niet tot meer rechtvaardigheid, zegt de eerder sceptische Jeff Corntassel, professor aan de Canadese universiteit van Victoria. Uit gesprekken met leden van het Forum onthoudt Corntassel dat de aanbevelingen aan andere VN-organisaties volledig vrijblijvend zijn. Er is geen beroepsmogelijkheid en geen mechanisme om rekenschap te vragen. Corntassel ziet meer heil in directe actie, zoals het naming and shaming (publiek te schande maken) van regeringen die de rechten van inheemse volkeren niet respecteren.

De Filipijnse activise Victoria Tauli-Corpuz is optimistische gestemd. De rapportenstroom bewijst tenminste dat de organisaties en lidstaten van de VN het Forum ernstig nemen. De meeste instellingen maken nu toch al een rapport over wat ze doen voor de inheemse bevolking. Het is een goede zaak eens naar de details te kijken van hoe de zaken worden aangepakt. Een ander pluspunt is dat nu de helft van de zestien leden in het Forum worden gekozen door inheemse volkeren.

Het forum bespreekt twee weken lang rapporten over onderwijs, gezondheid, milieu, cultuur en ontwikkeling. De kern van de zaak in al deze dossiers is de relatie tussen inheemse volkeren en het land waar ze wonen, meer bepaald de rechten die ze kunnen laten gelden. Speciale aandacht gaat dit jaar naar de rechten van de inheemse vrouw.

Niet op de agenda staan discussies over een VN-ontwerpverdrag over de rechten van inheemse volkeren, zeer tot ongenoegen van de 1500 delegatieleden. Over slechts twee van de 45 artikelen in de negen jaar oude tekst bestaat overeenstemming tussen inheemse groepen en regeringen. Waarnemers geven de schuld voor de impasse aan landen als de Verenigde Staten, Canada, Australië en Groot-Brittannië. Die staan bijzonder sceptisch tegen meer rechten voor de inheemse bevolking.

De problemen met het ontwerpverdrag dragen bij tot de moedeloosheid over het tegen zijn einde lopende VN-decennium voor inheemse volkeren. We hadden niet verwacht dat al onze problemen in tien jaar zouden opgelost geraken, zegt Corntassel, Maar tijdens het decennium voor de vrouw bijvoorbeeld is veel meer vooruitgang geboekt.

De aanbevelingen van het Forum gaan na afloop naar de Economische en Sociale Raad (ECOSOC) van de VN, die ze verder leidt naar de algemene vergadering van de VN in het najaar. De aanbevelingen van 2002 hebben er tenminste toe geleid dat 11 leden van het Forum een uitnodiging kregen voor vergaderingen van andere VN-organisaties, zo meldt het Forum op zijn website.

De voorzitter van het Forum, Ole Henrik Magga, spreekt lovend over UNICEF, dat in februari een rapport publiceerde over inheemse kinderen. De kinderrechtenorganisatie heeft daarmee de norm gezet voor andere organisaties, aldus Magga. Een ander succes was de aankondiging van de Wereldbank vorig jaar dat ze een fonds zou oprichten voor kleinschalige ontwikkelingsprojecten voor en door inheemse volkeren.