VN onderzoeken verdwijningen van activisten in Mexico

De Werkgroep voor Gedwongen of Onvrijwillige Verdwijningen, in 1980 opgericht door de VN-Mensenrechtencommissie (nu VN-Mensenrechtenraad), verzamelt dezer dagen gegevens over een dertigtal verdwenen activisten in Mexico. Een groep van experts onder leiding van de Zuid-Afrikaan Jeremy Sarkin is van 18 tot 31 maart in het land. Het rapport wordt volgend jaar verwacht.

De zus van Malena en Elías Reyes was mensenrechtenactivist Josefina Reyes, die in januari vorig jaar vermoord werd in Ciudad Juárez, eveneens in Chihuahua, de deelstaat die aan de VS grenst. De zoon van Josefina Reyes, Julio César Reyes, werd in 2009 vermoord, een andere broer van haar, Rubén Reyes, in augustus vorig jaar.

Mexico dreigt een zware berisping te krijgen omdat het zo goed als niets doet tegen de gedwongen verdwijningen, door de VN als misdaad tegen de menselijkheid beschouwd.

Vuile oorlog

“We hopen dat de werkgroep tot de vaststelling komt dat de gedwongen verdwijning weer deel is gaan uitmaken van het regeringsbeleid om sociale organisaties en mensenrechtenactivisten onder controle te houden”, zegt Héctor Cerezo, een van de drijvende krachten achter de vorig jaar gestarte Nationale Campagne tegen de Gedwongen Verdwijning.

Volgens humanitaire organisaties zijn sinds 2006 meer dan drieduizend mensen verdwenen in Mexico. Bij de Nationale Mensenrechtencommissie, een onafhankelijk overheidsorgaan in Mexico, kwamen 283 klachten binnen, waarvan 124 alleen al vorig jaar.

Volgens de commissie zijn 532 mensen verdwenen in de jaren zestig en zeventig, tijdens de “vuile oorlog” van de overheid tegen guerrillero’s, linkse militanten en sociale leiders. Klachten tegen presidenten en hoge functionarissen uit die periode leverden niets op.

“De straffeloosheid, die deze praktijk aanmoedigt, is een zeer zorgwekkend fenomeen”, zegt Alberto Herrera, directeur van de Mexicaanse afdeling van Amnesty  International.

Felipe Calderón

Volgens de activisten is de praktijk weer toegenomen als gevolg van de felle strijd tegen de drugshandel die president Felipe Calderón eind 2006, kort nadat hij aan de macht kwam, begonnen is. Calderón, van de rechtse Nationale Actiepartij, heeft al meer dan zestigduizend militairen ingezet tegen de drugsbendes. Tot dusver zijn 36.000 mensen omgekomen in deze campagne.

In haar laatste jaarrapport signaleerde de internationale mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch meer dan twaalf gevallen van gedwongen verdwijning in de noordoostelijke deelstaat Nuevo León waarbij soldaten en politieagenten betrokken zouden zijn.

Mensenrechtenorganisaties vragen de Mexicaanse staat dat ze met de hulp van burgerorganisaties een nationaal register voor verdwenen personen start en dat ze opsporingsdiensten en een DNA-bank opricht.

Mexico werd in november 2009 al eens veroordeeld door het Inter-Amerikaans Hof voor Mensenrechten, de hoogste rechtbank in beide Amerika’s, voor de verdwijning van gemeenschapsleider Rosendo Radilla in 1974. Van de achttien clausules van het vonnis heeft Mexico er slechts één uitgevoerd, de publicatie van het vonnis in het Mexicaanse staatsblad.