VN raden niet-repressieve aanpak aan om ecologisch doemscenario tevermijden

Het 450 pagina’s dikke rapport is het werk van meer dan 1000 experts. Het
werkstuk wordt het referentiewerk van de Wereldtop voor Duurzame
Ontwikkeling die op 26 augustus van start gaat in Johannesburg. Het rapport
maakt een voorspelling van hoe de aarde er over dertig jaar zal uitzien.

Twee miljard nieuwe monden zullen tegen 2032 gevoed moeten worden en
honderden soorten vogels en zoogdieren zullen uitgestorven zijn. De
vernietiging van het milieu heeft steeds zwaardere gevolgen voor de mens,
stellen de VN. In 1999 werd de wereld geconfronteerd met een verlies van
100 miljard dollar tengevolge van natuurrampen. India alleen al verliest
jaarlijks 10 miljard dollar of 4,5 percent van het bruto binnenlands product
doordat het land, door menselijke ingrepen, aan waarde inboet.

De planeet staat voor een cruciaal keerpunt, aldus het rapport. Toekomstige
generaties zijn afhankelijk van de keuzes die nu gemaakt worden rond bossen,
oceanen, rivieren, bergen en dieren. Er zijn het voorbije decennium enkele
successen geboekt maar er waren ook spectaculaire verliezen. Het rapport
roept dan ook dringend op tot een nieuw beleid.

De huidige instellingen die rond milieu werken, moeten in vraag gesteld
worden, vindt het rapport. De Multilaterale Milieuovereenkomsten (MEAs) zijn
momenteel te gefragmenteerd en overlappen mekaar. Er zijn meer bijeenkomsten
en rapporten dan de regeringen kunnen bolwerken, stelt het VN-programma. Er
is dus een samenhangend orgaan voor internationale milieuwetgeving nodig.
UNEP vraagt een mandaat om de multilaterale milieuverdragen te stroomlijnen.

De beleidsuitvoering moet zoveel mogelijk op het lokale niveau gebeuren,
benadrukt UNEP. Daarom moet de band tussen het globale niveau (bijvoorbeeld
internationale verdragen) en het lokale niveau (bijvoorbeeld gemeenten)
versterkt worden. Het milieubeleid moet bovendien een vast onderdeel worden
van andere politieke domeinen, in de eerste plaats de economie. En de
ngo-wereld moet een nog strengere waakhond worden van de privé-sector,
overheden en internationale organisaties.

Duurzame handel die sociale, economische en ecologische winst genereert, is
dringend nodig. De markt kan afgestemd worden op die duurzame ontwikkeling
door het afbouwen van de handelsbarrières en van de subsidies die
vervuilende sectoren stimuleren. Nationale overheden kunnen
milieuvriendelijke handelsactiviteiten steunen en een markt helpen creëren
voor milieudiensten. Volgens UNEP is zo’n stimulerende rol van de overheid
veel efficiënter dan strenge verplichtingen en controles.

Er moeten partnerschappen groeien tussen de overheid, de industrie en andere
spelers om markten te creëren voor biologische goederen en -diensten, via
wetgeving, stimulansen, marktmechanismen en andere methoden om de markt en
het consumentengedrag te beïnvloeden.

Veelbelovende nieuwe technologieën kunnen helpen om voor iedereen
basisgoederen en -diensten te creëren, maar helaas dienen ze vaak enkel
commerciële doeleinden in de rijkere landen. Via het multilateraal fonds van
het Montreal Protocol is zo’n overdracht van technologie succesvol gebeurd
en dat kan een model zijn voor de toekomst.

Het rapport stelt dat tussen twee contrasterende scenario’s kan gekozen
worden: de markt eerst of duurzame ontwikkeling eerst. De markt kan
duurzaamheid helpen maar duurzaamheid moet wel het doel blijven. Want enkel
duurzaamheid realiseert verregaande veranderingen in waarden en
levensstijlen, indien alle sectoren uit de samenleving en het beleid hier
voor samenwerken, besluit het rapport.