Voedselprijzen weer op recordniveau

De prijzen in juli waren 10 procent hoger dan een maand ervoor en 6 procent hoger dan een jaar eerder, toen de prijzen ook al hoger dan normaal waren. Maïs en tarwe waren maar liefst 25 procent hoger dan in juni, soja 17 procent. Gemiddeld zijn ze zelfs een procent hoger dan de vorige prijspiek, in februari 2011.

Bedreiging

De prijsstijgingen zijn “een bedreiging voor het welzijn van miljoenen mensen”, zei Wereldbankpresident Jim Yong Kim gisteren in Washington. “Afrika en het Midden-Oosten zijn in het bijzonder kwetsbaar, maar ook andere landen waar de graanprijzen zijn gestegen.” Volgens hem moeten landen specifieke programma’s opzetten om de meest kwetsbare groepen te helpen.

Ontwikkelingsorganisaties toonden al eerder frustratie over beleidsmakers die niet de urgentie lijken te zien van de stijgingen, met prijzen die al bijna weer op crisisniveau zitten. In landen die voedsel moeten importeren is het “verwoestende effect” van de prijsschommelingen al te zien, zegt Colin Roche, woordvoerder van Oxfam.

De G20-landen moet de handen ineen slaan, zei Jose Graziano Da Silva, het hoofd van de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) maandag. Maar later die dag besloot de G20 daar nog even mee te wachten tot september, wanneer de cijfers over de Amerikaanse oogst bekend zijn.

De VS is de belangrijkste producent van maïs en soja, en daarom is de droogte daar – en in delen van Europa – zo van invloed op de prijzen. De droogte is zo hevig dat bijna 1800 gemeentes tot rampgebied zijn uitgeroepen. In plaats van de verwachte recordoogst, waar eindelijk de voorraden mee aangevuld zouden kunnen worden, is de maïsoogst voor drie kwart slecht tot matig.

Anders denken

De hoge prijzen van 2008 zijn in feite nooit echt meer verdwenen, zegt Danielle Nierenberg van het Worldwatch Institute. Volgens haar moeten we compleet anders over landbouw gaan nadenken, want heel veel dingen die goed werken, zien we over het hoofd, zoals duurzame landbouwmethoden, de opvang van regenwater en het gebruik van natuurlijke meststoffen. Volgens Nierenberg moeten landen ook weer terug naar de opslag van graan en ander voedsel, zoals dat voorheen gebeurde.

“Het Westen kan misschien met een nieuwe blik kijken naar de duurzame praktijken die veel Afrikaanse boeren hebben geholpen om met droogte om te gaan”, zegt ze. “Ze hebben ons veel te leren.”

Volgens sommige mensen zijn de prijspieken het nieuwe normaal. “Mijn gevoel zegt dat we in een transitie zitten naar een tijdperk van voedselschaarste”, zegt Lester Brown van het Earth Policy Institute. Niet alleen de bevolkingsgroei, maar ook de toenemende welvaart is daar de oorzaak van. Alleen al in de laatste tien jaar is de vraag naar graan verdubbeld, van 21 tot 41 miljoen ton graan per jaar. “Drie miljard mensen in de wereld roepen om meer vlees, vooral in China.”

Tegelijkertijd begint vruchtbaar land steeds schaarser te worden, net als water voor irrigatie. “Het klimaat was duizenden jaren stabiel, en ons landbouwsysteem is daar helemaal op ingesteld”, aldus Brown. “Maar dat verandert nu continu. Ieder jaar beginnen de systemen van klimaat en landbouw een beetje meer uit de pas te lopen.”