Voorlopig bestuur Irak gaf 8,8 miljard dollar uit zonder degelijk toezicht

De drie Amerikaanse senatoren die de kat donderdag de bel aanbonden, Ron Wyden, Byron L Dorgan en Tom Harkin, zijn alledrie Democraten. Ze eisen dat de regering volledig en schriftelijk verslag uitbrengt over het geld dat de CPA moest doorsluizen naar Iraakse overheidsinstanties. De CPA is intussen vervangen door een Iraakse overgangsregering, die begin 2005 op haar beurt plaats moet ruimen voor een verkozen bewindsploeg.

Dat de CPA de uitgave van 8,8 miljard dollar niet kan verantwoorden, werd aan het licht gebracht door een audit van de inspecteur-generaal van de CPA. Aanvankelijk werd het schandaal aangekaart op de website van David Hackworth, een journalist en een voormalige kolonel in het Amerikaans leger, maar de zaak werd tot donderdag nooit echt publiek gemaakt.

Volgens het rapport van de inspecteur-generaal van de CPA waren er op sommige van de Iraakse ministeries die tot eind juni onder toezicht van de CPA werkten, duizenden spookambtenaren in dienst. De CPA betaalde bijvoorbeeld de lonen van 74.000 veiligheidsmensen, al werd dat aantal nooit geverifieerd. In één geval konden de controleurs maar 603 echte bewakers vinden bij een instantie die 8.000 veiligheidsmensen in loondienst had.

De Amerikaanse regering vindt dat haar niets te verwijten valt. Volgens luitenant-kolonel Rose-Ann L Lynch, een woordvoerster van het Pentagon, heeft de CPA het geld dat haar werd toevertrouwd op een transparante manier beheerd. Ze maakt zich sterk dat Iraakse ministeries de bijna 9 miljard dollar gebruikt hebben op manieren die de Iraakse bevolking direct ten goede zijn gekomen. Met het geld - geen Amerikaanse geld, maar Iraakse inkomsten uit bronnen als de verkoop van olie - zouden ambtenaren, leraars, gezondheidswerkers en gepensioneerd overheidspersoneel zijn betaald. Ook het Iraakse ministerie van Defensie en de politie zouden ermee gefinancierd zijn.

Het is niet de eerste keer dat er twijfels rijzen over het Amerikaanse beheer van Iraaks geld. In juni stelde de grote Britse hulporganisatie Christian Aid dat minstens 20 miljard dollar - geld uit de verkoop van olie en andere Iraakse middelen - verdwenen waren van de banken die onder toezicht stonden van de CPA. Critici vonden ook dat de CPA het Iraakse geld op een ondoorzichtige manier beheerde, en dat de betrokken Amerikaanse en Iraakse ambtenaren nauwelijks rekenschap gaven van hun doen en laten. Aanvankelijk ging een groot deel van het geld voor de heropbouw van Irak naar projecten die zonder een open aanbestedingsprocedure werden toegewezen aan Amerikaanse bedrijven. Daarna werd de procedure ook opengesteld voor bedrijven uit andere landen, maar die ondernemingen blijven dat hun concurrenten uit de VS nog altijd bevoordeeld worden. (PD)