“Voortbestaan van Tsjaad is bedreigd”

De rebellie in Tsjaad lijkt voorlopig van de baan, de problemen van het Afrikaanse land allerminst. Maurice Hel Bongo, de historische voorman van de democratische oppositie in het land, ziet zijn land uit elkaar vallen en beschuldigt president Idriss Déby ervan stokebrand te hebben gespeeld in Darfoer.
Maurice Hel Bongo was in 1993 de voorzitter van de Nationale Soevereine Conventie, de meest ambitieuze poging om de politiek in Tsjaad op democratische leest te schoeien sinds de onafhankelijkheid van het Afrikaanse land. De olifant baarde een muis en Maurice Hel Bongo kreeg geen toestemming om op te komen voor de presidentsverkiezingen van 1996, die werden gewonnen door de huidige president Idriss Déby.
De politicus, die enkele van de rebellenleiders die op 1 februari een groot deel van Ndjamena bezet hielden persoonlijk kent, sprak over de politieke toestand in zijn land met Isolda Agazzi van het Franstalige nieuwsagentschap InfoSud.
Wie zijn de rebellen die Ndjamena hebben aangevallen en wat willen ze ?
Maurice Hel Bongo: Het gaat om Mahmat Nouri, Timan Erdimi en een zekere Abdelwahid die ik niet persoonlijk ken. Mahmat Nouri was minister onder voormalig president Hissène Habré en onder Idriss Déby. Hij behoort tot de Goran, dezelfde bevolkingsgroep als Hissène Habré, en is de schoonbroer van Idriss Déby. Erdimi is dan weer de neef van Déby en was lange tijd zijn kabinetchef.
Met zo’n verleden betwijfel ik dat ze zich plots tot de democratie hebben bekeerd. Ze zijn uit op macht en geld, dat er in overvloed is nu Tsjaad een olie-exporterend land is geworden. Déby ligt er ook niet van wakker om een ontwikkelingsbeleid te voeren. Hij wil gewoon zijn zakken en die van zijn clan vullen. Hij heeft ook nog nooit een vredesakkoord gerespecteerd.
Is een overgang naar de democratie nog mogelijk in Tjsaad ?
Dat is zeker mogelijk, maar niet met Déby ! Tijdens de Nationale Conferentie van 1993 hebben we uitstekend werk verricht, maar Déby heeft er alles aan gedaan om stokken in de wielen te steken. Hij realiseerde zich maar al te goed dat alle Tsjadiërs, zowel in het noorden als in het zuiden, onze debatten met belangstelling volgden. Zelfs de nomaden op hun kamelen waren aan hun radiotoestel gekluisterd. Men sprak toen van “drie maanden feest voor de democratie”.
Omdat Déby onze werkzaamheden niet kon blokkeren, heeft hij in het zuiden van Tsjaad een bloedige oorlog ontketend. Niettemin hoop ik dat onze aanbevelingen ooit realiteit worden, zelfs als zijn de meeste leiders van de democratische, niet-gewapende oppositie gearresteerd.
Welke rol speelt Soedan in dit alles ?
Net als in Soedan is het noorden van Tsjaad islamitisch en het zuiden christelijk en animistisch. Sinds de onafhankelijkheid hebben onze broeders in het noorden politieke problemen voorgesteld als het resultaat van etnische en religieuze verschillen. De leiders van het noorden zijn dat in Soedan en andere Arabische landen zo gaan uitleggen. Soedan heeft een sterke invloed op Tsjaad, vooral nu in Khartoem een racistisch regime aan de macht is.
Kan het conflict in Darfoer uitzaaien over de hele regio ?
Nadat de machthebbers in Khartoem vrede had gesloten met de rebellen in het zuiden van Soedan, hebben ze hun aandacht op Darfoer gericht. De mensen daar zijn ook moslims, maar hebben een zwarte huidskleur. Idriss Déby heeft het conflict in Darfoer aangewakkerd. Hij behoort tot de Zagawa’s, een etnische groep uit het noordoosten van Tsjaad die ook in Darfoer leeft en zich altijd verwaarloosd heeft gevoeld door Khartoem.
Déby heeft de Zagawa’s beloofd dat hij hen zou helpen eens hij president van Tsjaad was geworden. Er zijn zelfs onbevestigde geruchten dat hij hen een Zagawa-koninkrijk in Darfoer zou hebben beloofd. Dat heeft de mensen tegen Khartoem opgezet.
Wat is de rol van Frankrijk ?
Frankrijk heeft altijd een erg negatieve rol gespeeld. Parijs wil in Afrika geen democratische regeringen, het heeft altijd corrupte leiders gesteund. Neem nu onze twee buurlanden. Ange-Félix Patassé werd in 1993 democratisch tot president van de Centraal-Afrikaanse president verkozen, maar door Frankrijk ingeruild voor rebellenleider François Bozizé. Alleen omdat Parijs toegang wilde blijven behouden tot de diamanten in het land.
Ook in Congo-Brazzaville moest de democratisch verkozen president, professor Pascal Lissouba, verdwijnen omdat hij de inkomsten uit de oliewinning eerlijker wilde verdelen. Frankrijk heeft er alles aan gedaan om een burgeroorlog te ontketenen en Sassou Nguesso aan de macht te krijgen. En Parijs steunt ook Idriss Déby, een bekende despoot.
Hoe ziet u de toekomst van uw land ?
De rebellen zijn niet uitgeteld en het is niet ondenkbaar dat ze terugkomen. Ik vrees voor een grote wanorde. Het zuiden is helemaal gemarginaliseerd en de ellende van de zwarte bevolking verspreidt zich naar het noorden. Op langere termijn vrees ik dat het land zijn soevereiniteit verliest en verdeeld wordt tussen zijn machtige buren: Kameroen, Nigeria, Libië en Soedan. (InfoSud/vertaling: IPS)

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.