Voorzichtige vooruitgang in strijd tegen scheepsafbraak

Het Hooggerechtshof in Bangladesh was opmerkelijk streng in zijn vonnis van 18 maart. Scheefsafbraakwerven zonder milieuvergunning werden verplicht binnen de twee weken te sluiten. Ieder schip dat voor afbraak binnenkomt, moet ontdaan zijn van schadelijke stoffen. En het Ministerie van Milieu kreeg de opdracht binnen de drie maanden een wettelijk kader voor scheepsafbraak op te stellen. Het vonnis kwam er na een klacht van de Vereniging van Bengalese Milieuadvocaten (BELA).
Maar een maand na datum worden er nog steeds schepen gesloopt op de kusten van Bangladesh. Nochtans heeft geen enkele van de 36 werven, die allemaal in de streek rond Chittagong liggen, een milieuvergunning. De eigenaars hebben vier weken uitstel gekregen. “We hadden ook niet verwacht dat de overheid sluitingen zou afdwingen”, zegt Ingvild Jennsen van de NGO Platform on Shipbreaking. “Maar er beweegt wel iets. De bevoegdheid voor de werven is verplaats van het departement Scheepvaart naar het Ministerie van Milieu en het hoofd van het departement Scheepvaart is ontslagen omwille van deze zaak.  We zien een bereidheid bij de overheid eindelijk regels betreffende arbeidsomstandigheden en milieu uit te vaardigen. Maar we zijn er nog niet. Er gaat veel geld om in de business en de werfeigenaren zijn erg machtig.”
Verder werd de campagne tegen scheepsafbraak voor een dilemma geplaatst. Hoe erg de arbeidsomstandigheden ook zijn, voor zo’n 30.000 mensen is slopen de enige bron van inkomsten. “We zijn niet tegen scheepsafbraak op zich, “ aldus Ingvild Jennsen, “maar schepen horen te worden gesloopt in dokken, waar de omstandigheden voor mens en milieu aanvaardbaar zijn, niet zoals nu op het strand met de meest primitieve middelen. Het is de taak van de overheid alternatieven te bieden aan de mensen die er nu werken.”
Het gevaar bestaat dat slopers zullen uitwijken naar landen zonder enige regels, zoals Pakistan. Een internationale aanpak dringt zich dan ook op. In mei vindt er een speciale bijeenkomst van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) plaats, speciaal over scheepsafbraak. Maar het IMO wordt door de industrie en de rederijen gedomineerd. “Toen de EU de Basel Conventie die de uitvoer van schadelijke stoffen naar het Zuiden verbiedt wilde scherpstellen zodat de praktijk van scheepsafbraak niet meer kon, lag het IMO ook dwars”, nog volgens Ingvild Jennsen. “Maar we verwachten wel een signaal van de EU. Tenslotte bezitten de EU-landen gezamenlijk 40 procent van de wereldvloot.”