Vrouwen heroveren aanplakborden in Jeruzalem

De affichecampagne klaagt aan dat vrouwen zo goed als verdwenen zijn uit het straatbeeld van Jeruzalem. Affiches op aanplakborden en bussen tonen alleen nog mannen.

Zelfs het wereldberoemde fotomodel Bar Refaeli is alleen op de reclameborden elders in het land te zien. Een ander topmodel, Sandy Bar, is wel in Jeruzalem te zien, maar dan zonder hoofd, alleen haar arm en tas zijn zichtbaar.

Haredim

Zes lokale vrouwen gaan sinds deze maand in de tegenaanval. Via Facebook roepen ze vrouwen op zich te laten fotograferen en hun foto aan hun balkon te hangen.

“Ik ben tegen de goedkope exploitatie van een vrouwenlichaam”, zegt een van de zes, Idit Karni. “Maar een minderheid kan niet zomaar een stad overnemen en vrouwen en meisjes laten verdwijnen. Ik heb vier dochters. Ik ben niet van plan hen een stad achter te laten die zijn verstand verloren is.”

De minderheid in kwestie zijn de snel groeiende Haredim, zij die “beven in ontzag voor God”. De ultraorthodoxe gemeenschap maakt 15 procent van de bevolking uit maar ook 30 procent van het joodse deel van de bevolking.

Ongepaste vrouwen

De segregatie van vrouwen is niet nieuw bij de ultraorthodoxe gemeenschap, die zich zelf ook afzondert van de rest van de bevolking. In de wijk Mea She’arim, waar veel Haredi-joden wonen, waarschuwen borden vrouwen om “geen ongepaste kleding” te dragen.

De verschijning van vrouwen is “van nature ongepast”, zegt een rabbijn die anoniem wil blijven. “Onze vraag heeft niet de bedoeling vrouwen te onderdrukken, wel integendeel. We proberen hun eer en waardigheid te beschermen.”

De controverse, die al minstens twintig jaar oud is, maakt deel van uit van een ruimere cultuurstrijd tussen religieuze en seculiere Israëli’s. Bushaltes zijn al in brand gestoken en aanplakborden vernield omdat vrouwelijke modellen er een ontblote schouder of knie op lieten zien.

Geen vrouwelijke donoren

Eerder deze maand moest het nationale transplantatiecentrum ADI zijn promotiecampagne op bussen aanpassen. Op de affiches waren aanvankelijk mannen en vrouwen met donorkaarten te zien geweest. Onder druk van de Haredi-gemeenschap vroeg reclamebureau Canaan aan ADI om de vrouwen snel door mannen te vervangen.

“De foto’s lieten geen naakte schouders of iets provocerends zien”, zegt ADI-woordvoerder Dvora Sherer. “Maar we kregen de waarschuwing dat de bussen in brand gestoken konden worden.” Tijdens een campagne in 2007 waarop een vrouwelijke donor met een kind te zien was, waren aanplakborden vernield en was zelfs een bus in brand gestoken.

Canaan-woordvoerder Ohad Gibli verdedigt de zelfcensuur door te wijzen op de pragmatische dimensie van de campagne. “De belangrijkste overweging bij de vervanging van de vrouwenportretten was de doelstelling van de campagne: het aantal mensen doen toenemen dat een donorkaart ondertekent, zoveel mogelijk mensenlevens redden.”

Ook in bussen en supermarkten

De aanplakborden zijn niet de enige plaatsen in Jeruzalem waren vrouwen geweerd worden. In bussen die door religieuze wijken moeten, gaan vrouwen achteraan zitten om contact met het andere geslacht te vermijden. Supermarkten met een overwegend ultraorthodox klantenbestand hebben aparte openingsuren voor vrouwen. Haredi-radiozenders laten geen vrouwelijke stemmen toe.

Volgens de Genderkloofindex van het Economisch Wereldforum staat Israël op de plaats 55 in een rangschikking van 135 landen. In 2007 stond het nog op plaats 36.

In Tel Aviv zijn affiches met vrouwen, zelfs schaars geklede vrouwen, wel mogelijk. De stad heeft de reputatie modern te zijn, maar voorstanders van morele zuiverheid spreken van een modern Sodom en Gomorra.