"Vrouwen kunnen het" in Zimbabwe

De campagne wordt geleid door Women’s Trust, een ngo in de hoofdstad Harare die  steun krijgt van de Noorse regering. “De campagne moet een structuur vormen voor Zimbabwaanse vrouwen die willen deelnemen aan het verkiezingsproces en debatten, als kandidaat of als kiezer,” zegt Luta Shaba, directrice van de Women’s Trust. “We willen de drempels wegwerken die ons als vrouwen tegenhouden om deel te nemen aan de macht.”
De campagne brengt vrouwen samen uit politieke partijen, het middenveld, de privésector en onderwijsinstellingen in het hele land. In het gemeenschappelijke eisenpakket staat onder meer dat vrouwen de helft van de kandidaten moeten uitmaken en dat de helft van de partijtoelage gereserveerd wordt voor vrouwelijke kandidaten.
Ondervertegenwoordigd
Vrouwen maken in Zimbabwe 52 procent van de bevolking uit, maar volgens cijfers van het ministerie voor Vrouwenzaken, Gender en Maatschappelijke ontwikkeling nemen ze amper 19 procent van de kabinetsposten in, 17 procent van de zetels in het lagerhuis en 36,6 procent in de senaat. In de gemeenteraden op het platteland is de situatie het ergst: amper 12 procent van de zetels wordt er ingenomen door een vrouw.
Die situatie is voor een stuk aan de vrouwen zelf te wijten, zegt Oppah Muchinguri, minister voor Vrouwenzaken. “Het PHD of ‘Pull Her Down’-syndroom heeft tegen ons als vrouwen gewerkt”, zei ze op een conferentie in Harare. “We stemmen voor mannen omdat het leven ons geleerd heeft om ondergeschikt te zijn. Ik ben bezorgd over de mate waarin we onze onderdrukking in ons opgenomen hebben en ze uitwerken op andere vrouwen. We zijn jaloers en we willen andere vrouwen niet zien slagen.”
De minister wijst ook met een beschuldigende vinger naar de traditionele taken van de vrouw, die andere ambities in de weg staan. “Door het patriarchale karakter van onze maatschappij worden vrouwen gedwongen om voor het gezin te zorgen. Omdat vrouwen alle energie en tijd in hun rol als moeder en verzorger moeten stoppen, kunnen ze zich niet voluit met politiek bezighouden.” Net als in Kenia krijgen de vrouwen in Zimbabwe ook steeds vaker te maken met geweld.
Parlementslid Trudy Stevenson ondervindt dat aan den lijve: “Als parlementslid en vrouw val ik tussen twee stoelen”, zegt ze. “Ik krijg geen respect van mijn collega’s in het parlement, maar ook niet van andere vrouwen.”
Inspanningen op papier
Zimbabwe heeft al inspanningen gedaan om de situatie te verbeteren. De nationale genderpolitiek heeft tot doel om 52 procent van de beslissingsposten door vrouwen te laten innemen. Het land is ook ondertekenaar van de Southern African Development Community’s Declaration on Gender and Development, die streeft naar een percentage van dertig procent, en schaarde zich achter het Verdrag tegen Vrouwendiscriminatie van de Verenigde Naties.
Maar volgens Alice Kwaramba van het Open Society Initiative for Southern Africa in Johannesburg gaat het om veel geblaat maar weinig wol. “Het is één ding om met veel vertoon een papier te tekenen, maar in de praktijk wordt ter weinig ondernomen om die intenties te vertalen naar een echte verandering in de status van de vrouw”, zegt ze.
Velen vragen zich af of ook de nieuwe campagne daar wel iets aan kan veranderen, zeker nu het land in een diepe politieke en economische crisis zit.