Vrouwen lijden onder hun emancipatie

Gelijke-uitkomstenbeleid in plaats van gelijke-kansenbeleid

Meedoen in de samenleving, participeren, het verrijkt ons leven. Emancipatie nastreven is een menselijker bestaan voor iedereen nastreven, ongeacht het geslacht, de huidskleur of wat dan ook. Zich beperken tot het creëren van gelijke kansen is echter onvoldoende voor mensen in een ongelijke uitgangspositie. Allochtonen zijn daar helaas een voorbeeld van en voor de vrouwen onder hen geldt dit dubbel zo sterk. Als men vrouwen en mannen zowel bij allochtonen als bij autochtonen een gelijk vertrekpunt biedt, kunnen beide categorieën in principe hetzelfde resultaat bereiken. Als gevolg van complexe mechanismen -zoals indirecte discriminatie of rolverdeling bij zorgtaken- werkt dit beleid echter erg traag en levert het niet de verwachte resultaten. Volgens mij dienen we eerder te streven naar een gelijke-uitkomstenbeleid.
Het VOK wil allereerst een feminisme dat de verschillende vormen van machtsongelijkheid in onze huidige maatschappij in vraag stelt. Zowel migranten als vrouwen -en dus zeker migrantenvrouwen- hebben nood aan instrumenten van selfempowerment. Positieve discriminatie en/of actie kunnen daarbij een duwtje in de rug betekenen. Er zijn nog veel vrouwen die niet bij machte zijn of niet over de kennis beschikken om zich een eigen lot toe te eigenen. Inzet voor emancipatie is dan ook werken voor een menselijk bestaan, niet persé voor een positie van de sterkste.
Sandra Galbusera, Voorzitster Vrouwen Overleg Komitee, organisator van de Vrouwendag op 11 november

Moslimvrouwen willen zelf bepalen wie ze zijn

Als emancipatie het recht op kennisverwerving, op onderwijs, op vrije meningsuiting, op eigen keuzes zoals bijvoorbeeld de levenspartner, op moederschap of geboortebeperking inhoudt, dan is de moslimvrouw al sinds de 7de eeuw geëmancipeerd. De moslimvrouw wordt beschouwd als gelijkwaardig en volwaardig, maar niet als identiek aan de man. Een gematigd feminisme wordt door de islam niet verworpen. Een moslimvrouw kan echter niet akkoord gaan met het feit dat de vrouw als lustobject wordt afgebeeld. Niet alleen fotomodellen en actrices moeten vandaag een perfect lichaam hebben, ook de gewone vrouw moet aan alle criteria voldoen om erbij te horen. Dat werkt een gevoel van frustratie in de hand, wat neerkomt op onderdrukking.
Halima Labsir, AEL-vrouwen Antwerpen

Leren omgaan met de complexiteit

De discussie gaat niet over lasten of lusten van emancipatie. Het is alsof we aan seksueel verminkte vrouwen of aan vrouwen in de situatie van Amina Awal zouden vragen of ze gelukkig zijn met hun lot. Neen, de emancipatie van de vrouw is een bevrijding. We kunnen zelf keuzes maken en ons leven uitbouwen. Sommigen kiezen voor een baan buitenshuis, anderen kiezen ervoor thuis te werken. Dat is de vrucht van onze keuzevrijheid.
Eén van de grootste knelpunten in het emancipatieproces van de vrouw is de vraag hoe je die verschillende visies hanteert en communiceert. De veelheid aan keuzemogelijkheden leidt soms tot koppige discussies over de vraag welke optie nu de juiste, de meest bevrijdende is. Zulke discussies verzwakken de kracht van de beweging. Emancipatie en ontwikkeling betekenen precies het doorbreken van simplistische visies. De realiteit is complex, het leven is dat ook.
In tijden van economische liberalisering hangt deze vrijheid mee af van onze reële mogelijkheden.
Er zijn nieuwe eisen die we binnen het huidige systeem moeten bevechten: het recht op werk, op een rechtvaardig loon, het recht om ook voor onze kinderen te kunnen zorgen zonder daarom ons werk te verliezen. Dat maakt echter deel uit van de sociale strijd van duizenden mensen, niet enkel van vrouwen. Uiteindelijk gaat het gevecht, alleszins voor ons, vrouwen, om het veilig stellen van de menselijke waardigheid.
Ana Vasallo, Peruaanse uit Brussel. Verantwoordelijke voor Centraal-Amerika bij Entraide et Fraternité

Emancipatie, maar met respect voor de diversiteit

Stellen dat vrouwenemancipatie een westers goed is, werkt de polarisatie tussen vrouwenemancipatie enerzijds en culturele identiteit anderzijds in de hand. Elke visie over emancipatie die niet strookt met het westerse ideaal wordt niet erkend.
Emancipatie wordt te vaak verengd tot externe emancipatie, tot de buitenhuis werkende, mondige carrièrevrouw. Er wordt te veel voorbijgegaan aan de diversiteit onder vrouwen. De manier waarop een hoogopgeleide en welgestelde blanke vrouw haar vrouw-zijn beleeft, verschilt grondig van de wijze waarop een allochtone vrouw, die laaggeschoold is en werkloos, haar vrouwelijke identiteit beleeft. Beide vrouwen zijn in verschillende ervaringsstructuren ingebed, maken andere zaken mee, staan voor andere problemen. Hoewel ze beiden vrouw zijn, bekijken ze de wereld wellicht op zeer uiteenlopende wijze.
Emancipatie is hoe dan ook in eerste instantie een individueel proces, waarbij keuzevrijheid centraal staat. Een belerende houding van westerse feministen tegenover allochtone vrouwen, miskent de autonomie van het zoekproces van deze vrouwen. Het westerse feminisme kan een inspiratiebron vormen voor emancipatieprocessen van allochtone vrouwen, mits de eigen specificiteit erkend wordt en deze invulling van het feminisme niet opgeworpen wordt als een universeel en uniek model.
Khadija Aznag en Judith Perneel, Steunpunt allochtone meisjes en vrouwen