Vrouwenrechten gegijzeld door conservatieve landen

Donderdag 30 juni debatteerde de interparlementaire werkgroep rond de Millenniumdoelstellingen over de jongste samenkomst van de VN-commissie voor Bevolking en Ontwikkeling (CPD) in april. Die VN-Commissie zorgt door de follow-up van de bevolkingsconferentie in Caïro van 1994 (zie kadertekst).

Volksvertegenwoordiger Eva Brems (Groen!) opende het debat met een optimistische terugblik op het groeiende bewustzijn van seksuele en reproductieve rechten –ook al zijn deze rechten relatief nieuwe items op de internationale agenda. Dit betekent echter niet dat er consensus over de aanpak van deze problemen bestaat. ‘Jammer genoeg is dit verhaal ook een illustratie van hoe mensenrechten betwist worden’, aldus Brems.

Monstercoalitie

Neil Datta, secretaris van het Europees Parlementair Forum over Bevolking en Ontwikkeling (EPF), maakte zich vooral zorgen over het gebrek aan consensus op de internationale fora. Er zijn heel wat staten die zich verzetten tegen de verworvenheden rond seksuele en reproductieve rechten. Binnen Europa zijn dat vooral Malta, Polen en Ierland. Daarnaast stellen ook verschillende Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse landen zich terughoudend op. Bij de sterkste tegenstanders noemt Datta verschillende Aziatische en Arabische landen op, waaronder Pakistan, Iran en Syrië. ‘Dit komt onder meer omdat het verbod op abortus in de grondwet van die landen verankerd is’, aldus Datta. De grote drijvende kracht achter dit verzet is, niet onverwacht, het Vaticaan. Brems had het over ‘een heel bizarre monstercoalitie: het Vaticaan en de Organisatie van Islamitische Conferentie’.

‘Een van de grootste pijnpunten is het gebrek aan een interne Europese consensus’, zei Datta. Hoe kan men een globale eensgezindheid bereiken als de EU zelf nog niet eens een intern akkoord kan vinden? Hierdoor kan de EU niet als een volwaardige spreker aan de onderhandelingstafel zitten. Ook senator Marleen Temmerman (sp.a) was hierover niet te spreken. ‘De mening van een heel continent wordt gegijzeld door twee of drie conservatieve landen, en dit is onaanvaardbaar’.

Agressief

Christophe de Bassompierre, onderhandelaar van de Belgische missie bij de VN, merkte op dat de conservatieve landen opvallend goed georganiseerd en voorbereid waren. ‘Alle controversiële vragen in de tekst rond seksuele en reproductieve rechten, zoals het controleren van de eigen vruchtbaarheid, werden systematisch en agressief aangevallen’.

Senator Temmerman was het daarmee eens. ‘Er werd voortdurend beslag gelegd op sprekerstijd door het stellen van absurde vragen. Dit was niet toevallig, er was echt sprake van een strategie’, zei ze.

‘De mening van een heel continent wordt gegijzeld door twee of drie conservatieve landen, en dit is onaanvaardbaar’.

Vickly Claeys, Europees directeur van de International Planned Parenthood Federation (IPPF), had vooral een probleem met de rol van het Vaticaan in dit debat. Het Vaticaan legt, ondanks zijn rol van observator, een te groot gewicht in de schaal, vond ze. ‘Het Vaticaan is een mannenstaat, heeft heel weinig contact met vrouwen en zou toch een beetje terughoudender mogen zijn’, aldus Claeys.

Toch is de Bassompierre hoopvol. ‘Voor de Arabische landen en de rest van de conservatieve hoek is er wel een besef en een wil om de problematiek te erkennen. Men wil geen complete breuk met de progressieven’, vulde hij aan.

België als onderhandelaar

Alle sprekers waren het erover eens dat België een grotere rol moet spelen in dit debat.

‘België heeft de ideale rol om als boodschapper te fungeren’, aldus Claeys. Volgens de sprekers heeft België de nodige geloofwaardigheid en status om de rol van onderhandelaar voor een Europese consensus te spelen.

De komende jaren zal het CPD zich vooral moeten toespitsen op de regionale noden in alle lidstaten. Het komt erop aan eerst een eensgezindheid te creëren in het lokale beleid, voor men naar een globaal akkoord streeft. Dat een dergelijk akkoord nog wel even kan uitblijven, maakte volksvertegenwoordiger Christiane Vienne (PS) duidelijk. ‘We zullen moeten blijven vechten, want een globale consensus is nog lang niet in zicht’.