VS breken verstandhouding tussen Golfstaten

Kroonprins Abdullah van Saudi-Arabië bleef maandag en dinsdag weg van een top met de staatshoofden van Koeweit, Bahrein, Qatar, Oman en de Verenigde Arabische Emiraten, de overige lidstaten van de GCC. De vergadering eindigde dinsdag zonder dat er een oplossing was gevonden voor het probleem.

De Samenwerkingsraad van de Golf werd opgericht in 1981, naar het voorbeeld van de Europese Unie. De zes landen willen tegen 2010 een eenheidsmarkt vormen en een gemeenschappelijke munt hebben.

Washington en Bahrein ondertekenden hun vrijhandelsovereenkomst in September. Als de tekst zoals voorzien in 2005 geratificeerd wordt, kunnen de VS alle mogelijke consumptiegoederen en nijverheidsproducten en ook 81 procent van hun landbouwproducten tolvrij uitvoeren naar Bahrein. Het koninkrijk laat Amerikaanse ondernemingen ook toe mee te dingen naar overheidsopdrachten, voert een strengere bescherming in van intellectuele eigendomsrechten en zal zijn dienstensector nog verder openstellen dan alle andere Amerikaanse handelspartners.

Saudi-Arabië verwijt Bahrein het akkoord ondertekend te hebben zonder die stap af te stemmen met de andere lidstaten van de GCC. Dat gaat in tegen de afspraken binnen de raad, vinden de Saudi’s. Bahrein zegt het recht te hebben op eigen houtje vrijhandelsverdragen af te sluiten.

Saudi-Arabië vreest dat het verdrag de deur openzet voor de Amerikanen om de regio met hun producten te overspoelen. De GCC-landen hebben immers al hun onderlinge importtarieven afgeschaft. Volgens sommige waarnemers overweegt Saudi-Arabië nu weer tolmuren op te trekken en de import uit de buurlanden in te perken.

Bahrein op zich is niet belangrijk voor Amerikaanse exporteurs. Het land, een archipel van 30 eilanden, telt amper 730.000 inwoners. De handel tussen Bahrein en de VS bedroeg in 2003 niet meer dan 900 miljoen dollar. Bahrein lijkt veeleer een opstapje om binnen te raken in Saudi-Arabië, een markt van 25 miljoen inwoners. Saudi-Arabië is de belangrijkste tegenstander van de Amerikaanse plannen om tegen 2013 een vrijhandelszone tot stand te brengen tussen het Midden-Oosten, Noord-Afrika en de VS. De VS hebben in die regio’s al vrijhandelsakkoorden met Israël, Jordanië, Marokko en Bahrein, en zeggen dat ze spoedig onderhandelingen zullen aanvatten met Oman en de Verenigde Arabische Emiraten.

De Amerikaanse strategie om met kleine landen vrijhandelsakkoorden af te sluiten om daarmee de weerstand van grotere buurlanden te breken, stuit op kritiek in het Amerikaanse parlement. Sommige volksvertegenwoordigers vinden het diplomatieke prutswerk dat te veel tijd kost en te weinig oplevert. Volgens het General Accounting Office zijn alle bestaande vrijhandelsakkoorden van de VS samen met de akkoorden waarover al verregaande overeenstemming is, maar goed voor acht procent van de totale Amerikaanse handel.

Buiten het Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben de VS nog vrijhandelsakkoorden met negen andere landen: Chili, Singapore, Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, Australië en de Dominicaanse Republiek. Onderhandelingen lopen met nog eens tien andere landen: Panama, Colombia, Ecuador, Peru, Thailand, Botswana, Zuid-Afrika, Lesotho, Swaziland en Namibië. (PD/MM)