'VS gebruiken WHO-zaak rond transgene gewassen om ontwikkelingslanden te intimideren'

Na vijf jaar van vruchteloze onderhandelingen met de EU over het Europese invoerverbod, heeft de Amerikaanse regering dinsdag aangekondigd de zaak voor de Wereldhandelsorganisatie te brengen. De VS stellen dat de Europese weigering om transgene gewassen in te voeren een illegale handelsbelemmering is. Europa zegt dat het de invoer nooit definitief verboden heeft, maar alleen meer tijd wil om systemen te ontwikkelen die de aanwezigheid van transgene ingrediënten in levensmiddelen kunnen opsporen. Europa wil ook dat dergelijke producten voor de consument duidelijk herkenbaar zijn.

De VS gaan ervan uit dat de veiligheid van transgene gewassen afdoende bewezen is - de VS-bevolking eet er al jaren van - en voeren aan dat de nieuwe technologie de honger in de wereld kan helpen terugdringen. Door het Europese verzet blijft de wereld volgens de Amerikanen van die weldaden verstoken. Vorig jaar weigerden Zambia, Zimbabwe en Mozambique transgene maïs die als voedselhulp door de VS werd aangeboden - uit milieu- en gezondheidsoverwegingen maar ook omdat de verspreiding van die gewassen in hun land voor problemen zou kunnen zorgen bij de latere export van landbouwgewassen naar de EU. Tot de nog veel grotere ontzetting van de Amerikanen voerde China in maart 2002 regels in die de invoer van transgene landbouwproducten aan een strenge etiketteringplicht en aan de voorafgaande toestemming van de Chinese autoriteiten onderwerpt.

Internationale milieu- en consumentenorganisaties die zich verzetten tegen de introductie van genetisch gemanipuleerde landbouwproducten, geloven dat de VS vooral een beroep doen op de WHO om de markten in de ontwikkelingslanden open te breken. De Amerikaanse landbouw verliest naar schatting 300 miljoen dollar per jaar door het Europese invoerverbod op transgene gewassen. Op de markten van grote ontwikkelingslanden als India en China is veel meer te verdienen.

De internationale consumentenbeweging stelt dat Europese boeren en verbruikers goed genoeg geïnformeerd zijn om transgene levensmiddelen links te laten liggen, ook wanneer de WHO beslist dat Europa zijn grenzen moet openstellen voor de import ervan. De Europese voedingsnijverheid zal die producten gewoon niet aankopen, denkt Ronnie Cummins, de directeur van de Amerikaanse Organic Consumers Association. Europa zal niet wijken. De bedoeling van Washington is kleinere landen die niet tegen de VS opkunnen te intimideren. De VS zijn er al in geslaagd een tiental van die landen - waaronder Egypte en Canada - de WHO-klacht te doen ondertekenen. De bedoeling is dat de grenzen van alle ontwikkelingslanden open gaan voor transgene gewassen.

De tegenstanders van het Amerikaanse beleid protesteren ook tegen de manier waarop de VS voedselhulp en technische assistentie misbruiken om genetisch gewijzigde landbouwproducten te introduceren in arme landen.

De VS zijn de grootste producent van genetisch gewijzigde landbouwproducten. Zowat driekwart van de soja, 71 procent van het katoen en 34 procent van de maïs die in de VS worden geteeld, komen uit transgeen zaaigoed.