‘VS kijken weg van geweld tegen vrouwen in Irak’ (rapport)

 Iraakse milities en boeven ontvoeren, verkrachten en vermoorden vrouwen. Geregeld worden er ook vrouwen bedreigd en afgeranseld. Voor vrouwelijke gevangenen dreigen folteringen, schrijft de auteur van een rapport van Madre over geweld tegen Iraakse vrouwen sinds 2003.
Veel geweld tegen Iraakse vrouwen gaat uit van de islamisten die de touwtjes in handen kregen door de omverwerping van het seculiere Baath-regime. Volgens het rapport is de onderwerping van de vrouw een topprioriteit van de Iraakse islamisten. En net als in Iran, Algerije en Afghanistan was de geweldcampagne tegen vrouwen het eerste offensief in de campagne om tot een theocratische staat te komen. De VN en internationale mensenrechtenorganisaties als Amnesty International stelden vast dat het geweld tegen vrouwen al enkel weken na de Amerikaanse invasie in 2003 losbrak.
De Amerikaanse bezetters ondernemen niets om dat geweld in te dammen, stelt Yifat Susskind, directeur Communicatie van Madre en de auteur van het rapport. “De Amerikaanse regering weigert de rechten van vrouwen in Irak te beschermen, in tegenstelling met wat ze beweert en ondanks de voorschriften van de conventies van Den Haag en Genève. Ze heeft de vrouwenrechten bewust opgeofferd in ruil voor samenwerking van de kant van de islamisten die ze aan de macht heeft gebracht.”
Het geweld in Irak treft veel burgers en daardoor vallen er ook veel slachtoffers onder vrouwen. “Maar vrouwen worden ook steeds vaker het mikpunt van geweld omdat ze vrouw zijn”, zegt Houzan Mahmoud van de Organisatie voor de Vrijheid van Vrouwen in Irak. “En dat geldt vooral voor vrouwen waarvan de aanvallers de indruk hebben dat ze hun politieke ambities in de weg staan.”
Mahmoud komt op voor de rechten van vrouwen in Irak en helpt vrouwelijke slachtoffers van geweld. Dat was genoeg om de islamistische groep Ansar al-Islam een religieus doodvonnis over haar te doen uitspreken.
Tot 2003 was Irak een dictatuur. Het regime pakte politieke tegenstanders ongenadig aan. “Maar voor de vrouwen was er wel veiligheid, ze konden gaan werken en gaan en staan waar ze wilden”, zegt Mahmoud. “De bescherming die vrouwen toen genoten, is nu helemaal verdwenen.” Net als Madre gelooft Mahmoud dat het geweld tegen vrouwen zo sterk om zich heen kon grijpen omdat de Amerikaanse troepen niets ondernamen om het in de kiem te smoren.
Naast vrouwen nemen de islamisten sinds 2004 ook kunstenaars, intellectuelen, etnische en religieuze minderheden en homoseksuelen op de korrel. “Vandaag is er een echte heksenjacht aan de gang op homo’s en lesbiennes”, zegt Susskind. Iedereen die niet aan de idealen van de islamisten beantwoordt, loopt gevaar.
Maar vrouwen blijven het belangrijkste mikpunt. Verkrachtingen zijn een veelgebruikt wapen geworden in de oorlog tussen soennitische en sjiitische milities. Milities nemen wraak door vrouwen van de andere groep te verkrachten. Ook vrouwen uit de christelijke gemeenschappen worden verkracht, als onderdeel van een bredere campagne tegen die kleine geloofsgroep.
Weer komt de verantwoordelijkheid van de VS om de hoek kijken. Het meeste geweld tegen vrouwen gaat volgens Susskind uit van de Badr-brigade en het Mahdi-leger, twee sjiitische milities die nauwe banden hebben met de Iraakse regering. En die regering geniet de steun van de VS.
Madre betreurt dat de media en de vredesbeweging weinig aandacht hebben voor het verband en de wisselwerking tussen het geweld tegen vrouwen en de burgeroorlog in Irak. Volgens het rapport van de vrouwengroep liggen omstreden passages uit de nieuwe Iraakse grondwet zowel aan de basis van de voortdurende discriminatie van vrouwen als van het geweld tussen soennieten en sjiieten. De grondwet laat op sommige vlaken een verschillende behandeling van mannen en vrouwen en van leden van verschillende geloofsgroepen toe.