VS maken belofte voor extra miljarden tegen aids niet waar

Afgelopen dinsdag verwierp de Senaat met 51 stemmen tegen 43 een amendement van senator Richard Durbin om een miljard dollar (892 miljoen euro) extra uit te trekken voor de bestrijding van aids in de wereld. Woensdag werd ook een ander voorstel afgewezen dat 300 miljoen dollar (bijna 268 miljoen euro) bijkomende middelen wilde voorzien voor de strijd tegen HIV en aids. Durbin diende zijn amendement in om te voldoen aan de belofte van de regering om in het fiscale jaar 2004 drie miljard dollar (2,677 miljoen euro) te voorzien voor de strijd tegen HIV en aids.

In zijn toespraak bij het begin van dit jaar verzocht Bush het Congres de komende vijf jaar vijftien miljard dollar uit te trekken om het tij tegen aids te keren in de meest getroffen landen van Afrika en de Cariben. Bush had het over een ‘noodplan voor aidshulp’ en een daad van barmhartigheid die verder moest gaan dan alle huidige internationale inspanningen tot hulpverlening aan Afrika. Maar in zijn begroting voorzag de president voor dit jaar maar twee miljard dollar voor verschillende anti-aidsinitiatieven - aanzienlijk minder dan de drie miljard die hij aanvankelijk had beloofd en veel minder dan wat volgens gezondheidsexperts nodig is.

De regering stelt dat ze is uitgekomen op twee miljard nadat ze naar eigen zeggen zorgvuldig heeft bekeken hoeveel geld de aidsprogramma’s daadwerkelijk konden gebruiken. Maar volgens David Bryden, directeur communicatie van de organisatie ‘Global Aids Alliance’, heeft het cijfer niet zoveel te maken met de echte noden, maar wel met het evenwicht tussen de verschillende prioriteiten van het departement begroting, dat bijvoorbeeld ook genoeg wil overhouden voor een belastingverlaging.

Verschillende anti-aidsgroepen hadden gehoopt dat de senatoren deze week een amendement over de financiering van de aidsbestrijding zouden goedkeuren bij de wet op Arbeid, Gezondheid en Menselijke Diensten en zo het budget dichter bij de beloofde drie miljard dollar zouden brengen. Maar dat was dus niet het geval. De actiegroepen zijn vooral boos omdat zes senatoren die het amendement verwierpen belangrijke leden van de Republikeinse Partij zijn, zoals Bill Frist, die nog maar net terug is van een tiendaags bezoek aan Afrika. Hoe kunnen politici als Frist naar Afrika reizen en daar de hand schudden van mensen die in een totaal uitzichtloze situatie verkeren en dan toch nog tegen een uitbreiding van de middelen stemmen? vraagt dr. Paul Zeitz, directeur van Global Aids Alliance, zich af.

Wat nog kwaad bloed zet, is dat de VS zo goed als op eigen houtje ten strijde trekken tegen de wereldwijde epidemie. De begroting voorziet maar vierhonderd miljoen dollar (357 miljoen euro) voor het Wereldwijde Fonds voor de Strijd tegen Aids, Tuberculose en Malaria, een onafhankelijk fonds dat via publiek-private samenwerking geld inzamelt, beheert en verdeelt voor de strijd tegen de drie dodelijke ziekten. Volgens David Bryden wil de regering haar steun aan dit Fonds beperken om politieke redenen. Het is een organisatie die onafhankelijk is van de regering en daarom kan de overheid niet meteen politiek munt slaan uit de realisaties, aldus Bryden. Volgens hem is Bush uit op ‘politieke winst’, en wil hij de onbesliste kiezers - Afro-Amerikanen en vrouwen - tonen dat zijn hart geen steen is.

Bryden wijst erop dat het toekennen van minder middelen ook nadelig kan zijn voor tuberculose- en malariaprojecten, vooral in Latijns-Amerika. Bovendien zou het ook het imago van Washington in de internationale gemeenschap aantasten. Tijdens de tweede zitting van de Afrikaanse Unie in juli van dit jaar hebben 52 Afrikaanse staatshoofden in de Maputo-Verklaring de Verenigde Staten expliciet opgeroepen om de beloofde vijftien miljard te besteden aan aidsbestrijding. De recente beslissingen van de regering en de senaat zouden wel eens een flinke knauw kunnen betekenen voor de geloofwaardigheid van de VS, die toch al ernstig is beschadigd doordat de VS zich lang verzet hebben tegen de handel in patentvrije geneesmiddelen tussen arme landen.

Paul Zeitz kan alleen maar de oproep herhalen om de beloofde middelen wel degelijk ter beschikking te stellen. Hoe is het mogelijk dat deze senatoren en president Bush geen rekening houden met 52 Afrikaanse staatshoofden, de Katholieke Conferentie van de VS, de leiders van dertien protestantse en orthodox-christelijke kerken, de fractie van zwarten in het Amerikaanse congres, de Nationale Vereniging voor de Bevordering van Kleurlingen en een hele reeks andere civiele organisaties, die de VS nochtans allemaal uitdrukkelijk hebben gevraagd de belofte na te komen en drie miljard dollar ter verstrekken? vraagt hij zich schamper af.