VS moeten invloed in Afrika uitbreiden

Volgens het rapport ontbreekt het de regering van president George W. Bush aan een alomvattend langetermijnplan voor Afrika. De VS zouden onder meer hun diplomatie en inlichtingencapaciteiten in de regio moeten uitbreiden door een ambassadeur bij de Afrikaanse Unie (AU) te benoemen. Daarnaast zou het land meer missies in belangrijke Afrikaanse steden moeten openen, vooral in olieproducerende landen.

De CFR vindt dat Amerika zich ook op hoger niveau moet bemoeien met conflicten in Afrika, in het bijzonder als het gaat om conflicten die de stabiliteit in de regio bedreigen en waarbij op grote schaal wreedheden worden begaan, zoals in de Democratische Republiek Congo.

Humanitaire initiatieven alleen zijn niet efficiënt, zeggen de auteurs van het rapport More Than Humanitarianism: A Strategic U.S. Approach toward Africa. Ze krijgen volgens de CFR pas een breed draagvlak in de VS als er een degelijk uitgewerkte strategie achter zit om de Amerikaanse belangen in Afrika veilig te stellen.

Het rapport is scherp bekritiseerd door voormalig CFR-directeur voor Afrika, Salih Booker, nu hoofd van Africa Action. Hij heeft vooral bezwaar tegen de tweedeling tussen humanitaire belangen, zoals schuldverlichting en aidsbestrijding, en economische en politieke belangen, zoals de Afrikaanse oliereserves en Washingtons zoektocht naar bondgenoten in de strijd tegen het terrorisme.

Ze denken dat deze insteek nodig is om interesse te wekken in Afrika, omdat het establishment denkt dat met dit continent alleen humanitaire belangen gemoeid zijn, zegt Salih. In deze benadering hebben de strijd tegen het terrorisme en toegang tot oliebronnen voorrang. De mensenrechten van de Afrikanen staan onderaan het prioriteitenlijstje. Zo werd tijdens de Koude Oorlog ook naar Afrika gekeken en waarschijnlijk zal zo’n benadering nu dezelfde negatieve gevolgen hebben als toen.

De CFR beveelt de regering aan om twee hulpprogramma’s voor Afrika een flinke impuls te geven, het Millennium Challenge Account (MCA) en het vijfjarige, President’s Emergency Plan for AIDS Relief (PEPFAR). Daarnaast pleit de raad voor de beloofde verdubbeling van de hulp aan Afrika voor 2010 en afschaffing van de handelsbelemmeringen in de landbouwsector, als de Europese Unie (EU) daarin meegaat.

De Amerikaanse hulp aan Afrika is de afgelopen tien jaar vervijfvoudigd, blijkt uit cijfers in het rapport. Tegelijkertijd weigerde het Congres tegemoet te komen aan Bush’ verzoek om geld te reserveren voor het MCA. De weerzin van de regering om bij te dragen aan het Wereldwijde Fonds ter bestrijding van Aids, Tbc en Malaria, weerhield andere donors ervan extra geld te geven aan het project.

De toename van de Amerikaanse hulp aan Afrika is voor een groot deel het gevolg van noodhulp en niet van langetermijnprogramma’s, zoals het verbeteren van de infrastructuur en plattelandsontwikkeling. Afrika trekt vaak aan het kortste eind als het gaat om projecten ter bevordering van ontwikkeling en democratie, omdat het Midden-Oosten, Zuid-Azië en de Golfregio strategisch gezien belangrijker zijn.

Vanuit dat perspectief is het volgens de auteurs van het rapport belangrijk om beter te kijken naar de economische en politieke belangen van de VS in Afrika. Vooral de rol van Afrika als olieleverancier wordt uitgelicht. Vijftien procent van de Amerikaanse olie-import komt uit West-Afrikaanse landen. Naar verwachting zal dat aandeel in 2015 stijgen tot 25 procent. Tegelijkertijd komen er meer kapers op de kust. Vooral in China zal de vraag naar olie de komende jaren toenemen, terwijl dat land de Amerikaanse zorg over goed bestuur, mensenrechten en economisch beleid niet deelt.

Wat betreft de strijd tegen het terrorisme krijgt Afrika volgens het rapport te weinig politieke aandacht, ondanks uitbreiding van de inlichtingenactiviteiten in de Hoorn van Afrika en West-Afrika. De VS zouden beter overzicht moeten houden over die initiatieven om er zeker van te zijn dat ze niet uitmonden in onbedoelde steun voor dictatoriale regimes, zoals de militaire junta die eerder dit jaar in Mauritanië de macht overnam. (JS/PD)