VS tegen aparte regeling voor slachtoffers klimaatverandering

Het document bevat de krachtlijnen van de Amerikaanse strategie op de klimaattop, die nog tot 22 november plaatsvindt in het Poolse Warschau.

President Barack Obama heeft dit jaar meermaals progressieve standpunten ingenomen in verband met de klimaatverandering maar daar is in het document geen spoor van terug te vinden.

Tyfoon Haiyan

Over de klimaattop dit jaar hangt de schaduw van de tyfoon Haiyan. Het benadrukte nog eens een van de belangrijkste agendapunten in Warschau: een mechanisme voor “verlies en schade” (“loss and damage”), hulp aan landen die al getroffen zijn door de gevolgen van de klimaatverandering.

Op 12 november stelde de groep van ontwikkelingslanden G77+China voor om zo’n nieuw mechanisme te creëren binnen het VN-klimaatraamwerk (UNFCCC). Dat raamwerk vormt de basis van de jaarlijkse VN-klimaatconferenties zoals die in Warschau.

In het uitgelekte document verzet het Amerikaanse ministerie zich daartegen. Het wil niet weten van een derde pijler, naast die voor de aanpassing (adaptatie) aan de klimaatverandering en de verzachting (mitigatie) van de gevolgen ervan.

Geen derde pijler

De VS willen hulp voor getroffen landen alleen maar mogelijk maken via de bestaande adaptatiepijler. “Een derde pijler”, zegt de tekst, “zou ertoe leiden dat het UNFCCC zich steeds meer focust op schuld en aansprakelijkheid, wat contraproductief kan zijn voor de publieke steun voor de conferentie.”

Als de klimaatonderhandelingen op aansprakelijkheid focussen, dan betekent dit dat de ontwikkelde landen de facto hun historische verantwoordelijkheid toegeven voor de uitstoot die tot de klimaatverandering heeft geleid. Dus zouden ze ook toegeven dat ze voor de schade moeten betalen.

Historische verantwoordelijkheid

De kwestie van de historische verantwoordelijkheid is al op heel wat VN-klimaatconferenties een van de belangrijkste twistpunten geweest.

Voor de ontwikkelingslanden, en vooral voor de kleine eilandstaten en de armste landen, is ” verlies en schade” een van de belangrijkste agendapunten in Warschau. “Als we er niet in geslaagd zijn om de doelstelling van de conventie te halen (het voorkomen van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering), dan moeten we het thema van verlies en schade aansnijden”, zei het Filipijnse delegatiehoofd Yeb Sano in zijn emotionele openingstoespraak in Warschau.

Meer private investeringen

Het Amerikaanse document pleit ook voor de mogelijkheid om private investeringen mogelijk te maken in het Groene Klimaatfonds, dat ontwikkelingslanden moet helpen bij de adaptatie en mitigatie. “In het bestuur van het Groene Klimaatfonds voeren we ook de coördinatie op om te komen tot een instituut dat private investeringen op een effectievere manier mogelijk maakt dan enig ander multilateraal klimaatfonds.”

Sommige ontwikkelingslanden zijn beducht voor financiële hulp in de vorm van private investeringen.

De helft van de driedaagse vergadering die de huidige klimaattop voorbereidde, ging op aan “bedrijven die de ontwikkelingslanden technologie voorstelden die ze konden kopen om bij de mitigatie te helpen”, zegt René Orellana, hoofd van de Boliviaanse delegatie. “Door de markten te koppelen aan de financiële provisies (van de VN-raamwerkconventie) verwatert de verantwoordelijkheid van de ontwikkelde landen.”

Uitstootnormen na 2020

De Amerikaanse houding kan ook de EU problemen bezorgen. Er groeit een consensus dat de landen vóór de Parijse klimaattop in december 2015 toezeggingen doen voor de uitstootnormen na 2020. De EU wil die toezeggingen in september 2014, zodat nog tijd over blijft om te onderzoeken of ze volstaan om de temperatuurstijging tot 2 graden Celsius te beperken.

Uit het gelekte document blijkt dat de Amerikanen op “begin 2015” mikken. Daardoor is er minder tijd voor onderzoek. Bovendien vermijden de VS daarmee de VN-klimaattop van volgend jaar in Peru (december 2014), een gastheer die wel eens harder zou kunnen zijn voor de ontwikkelde landen.