Waakhond voor terreurbestrijding gevraagd

Rusland heeft bij wet bekrachtigd dat gedode terroristen niet overgedragen worden aan hun familie, omdat een officiële begrafenis kan uitgroeien tot een ´politieke show` in het thuisland. En de Verenigde Staten houden nog steeds vermeende terroristen in hechtenis op haar basis in Guantánamo in Cuba, zonder zicht op een spoedig proces. Onder de vlag ´strijd tegen het terrorisme` nemen regerinen, ook westerse, een reeks maatregelen die niet stroken met de fundamentele mensenrechten.

Dit moet door een officieel orgaan van de Verenigde Naties onderzocht worden en zo nodig aan de kaak gesteld, stelt de Internationale Commissie van Juristen(ICJ), een groepering van zestig onafhankelijke advocaten van over heel de wereld die zich inzet voor mensenrechten. Hun vraag naar de oprichting van een officieel controlemechanisme binnen de Verenigde Naties wordt gesteund door vooraanstaande mensenrechtenorganisaties als Amnesty International, Human Rights Watch en de Internationale Federatie van de Mensenrechtenliga’s. Antiterroristische maatregelen van regeringen moeten langs de meetlat van fundamentele mensenrechten gelegd worden, vindt de ICJ.

Nieuw is de vraag om een controleorgaan niet. Vorig jaar stelde de Mexicaanse delegatie van de Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties reeds voor dergelijk mechanisme op te richten. Deze commissie telt 53 wisselend leden. Een veto door Algerije veegde dit voorstel van tafel. Het is een publiek geheim dat de Verenigde Staten, die dat jaar niet zetelde in deze commissie, druk uitoefenden op Algerije om een veto te stellen, zegt Morris Tidball-Binz, directeur van de Internationale Dienst voor Mensenrechten (International Service for Human Rights), één van de ngo´s die vragende partij is voor een controleorgaan.

In plaats van het afgevoerde voorstel, werd er dit jaar een vage resolutie goedgekeurd. Ze raadt aan om voort te gaan om reeds bestaande procedures om mensenrechten en fundamentele menselijke vrijheden te beschermen in het licht van de huidige ´oorlog tegen het terrorisme`. De ICJ en de mensenrechtenorganisaties vinden dat veel te vaag. Met deze nieuwe oproep willen de betrokken verenigingen de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties aansporen eindelijk actie te ondernemen.

Het mensenrechtensysteem van de Verenigde Naties laat momenteel reeds toe om waarnemers of vertegenwoordigers van de secretaris-generaal aan te stellen om bepaalde acties van regeringen te onderzoeken. Een mogelijke nieuwe piste zou de aanstelling zijn van een vaste cel van mensenrechtenspecialisten die deze opdracht eveneens kan waarmaken. De ngo´s verkiezen de aanstelling van waarnemers maar vinden ook andere werkwijzen aanvaardbaar, als ze maar leiden tot een effectieve oplossing uit de huidige inertie, aldus Tidball-Binz. De situatie is kritiek en duldt niet langer uitstel, aldus de ICJ. Ten laatste tegen maart 2004 wil de groep een operationeel controleorgaan.