“Waarom hebben mensen schrik van andere culturen? Omdat ze er niets van weten.”

“Wat mij het meest opvalt, is dat de berichtgeving over moslimlanden bijna uitsluitend negatief is. Hoewel ik er zeker van ben dat er ook veel positieve zaken gebeuren in die landen. Ik heb het gevoel dat dit sinds 11 september 2001 en de harde opstelling van de Amerikaanse regering, nog erger is geworden. Dat komt in heel wat media naar voren, al zal een blad als ‘Knack’ wel eens de andere kant laten zien, en meer positieve aspecten van de islam belichten. Als het over het Westen of het eigen land gaat, zijn de media veel genuanceerder. Het feit dat onze regering wapens wil leveren aan Nepal, ook al is het in strijd met de wet – wat een hypocrisie – leidt de media er niet toe om te zeggen dat België helemaal slecht is.”

Saddam deed ook goed
Een goed voorbeeld van die eenzijdigheid vindt Isabelle in de berichtgeving over Saddam Hoessein. “Die man deed veel slechte zaken, OK, dat zal wel, maar hoe is hij aan de macht gekomen? Wie heeft hem vele jaren gesteund? Het Westen. Als je dan verder kijkt, blijkt die man ook vrij veel gedaan te hebben voor de ontwikkeling van zijn land. Dat wordt nooit vermeld.”
Isabelle heeft voorts de indruk dat het buitenland over het algemeen maar weinig aandacht krijgt in de media: “Over Afrika hoor je weinig. Het lijkt wel of het niet bestaat, het vergeten continent. Er komt wel eens berichtje, maar dat wordt dan meestal niet echt opgevolgd. Ook over Zuid-Amerika en Azië wordt feitelijk heel weinig bericht. Alleen als er een ramp gebeurt, of als het er echt niet meer te doen is. Buitenlands nieuws is nogal sterk gericht op het Midden-Oosten de jongste tijd.”

Isabelle vindt het argument dat de media veel lokaal nieuws brengen omdat de mensen dat willen – de kijk- en leescijfers, nietwaar – niet overtuigend. “Waarom hebben de mensen zo’n schrik van andere culturen? Omdat ze er niets van af weten. Toon hoe die mensen leven, welke ideeën ze hebben, hoe ze omgaan met de natuur… ‘t Is misschien niet zo populair om daarover te berichten, maar ‘t is wel meer realistisch.”

Belgische dader wordt ‘jongeman’
Net als Sharogh Solanmanesh (zie hieronder) stoort Isabelle zich aan het feit dat de media bij hun verslaggeving over criminaliteit vermelden of de daders al dan niet migranten zijn. “Het gebeurt misschien wat minder dan vroeger, maar meestal wordt het er wel bij vermeld als het een Turk, een Marokkaan of een Afrikaan is. Als het om een Belg gaat, wordt het een ‘jongeman’. Dan is het precies niet meer belangrijk om het erbij te zeggen. Ik stoor me daaraan.”

Isabelle betreurt het ontbreken van een echt debat over de moeilijkheden inzake integratie. “Op de Nederlandse TV zag ik daarover onlangs wel een echt gesprek tussen allochtonen en autochtonen. Wat verwachten allochtonen van de autochtonen en omgekeerd? Dat was een echt debat. Dat heb je niet in België. Of tenminste: ik zie dat toch nergens in de media. Al moet ik toegeven dat ik niet zoveel tijd heb, en me vooral tot het TV-journaal beperk.”

Isabelle ziet wel een onderscheid tussen de boekskes. “In ‘Dag Allemaal’ lees je heel veel goed nieuws. Dat komt meestal van hier. Ze tonen het ideale, het gelukkige gezinnetje van mensen uit de showbusiness. In ‘Knack’ komen de twee kanten meer aan bod: positief en negatief, binnenland maar ook wat over het buitenland.”



“Media brengen liefst de realiteit die goed verkoopt”

Sharogh Solanmanesh is 24 en afkomstig uit de Iraanse hoofdstad Teheran. Hij kwam naar hier toen hij 8 jaar was. Hij spreekt perfect Nederlands en kan dus heel goed volgen wat onze media vertellen over het ‘Zuiden’ in al zijn gedaanten.

“Het beeld dat van het ‘Zuiden’ wordt opgehangen, is er meestal een van achterlijkheid, dat het daar gevaarlijk is, en dat het er allemaal nogal zwart is. Over het Midden-Oosten is de informatie vaak heel eenzijdig. De landen worden dikwijls heel extremistisch afgeschilderd en dat is meestal geen correcte weergave van de werkelijkheid. Bij de beeldvorming over vrouwen valt dat sterk op. Vrouwen in het Midden-Oosten zouden heel onderdanige wezens zijn die niets in de pap te brokken hebben. Alsof ze constant worden ineengeslagen of op de grond moeten kruipen. Ik ken echter veel Iraanse vrouwen die rechter in hun schoenen staan dan westerse vrouwen. Ook al hebben ze misschien minder rechten. Aan de Iraanse universiteiten studeren trouwens meer meisjes dan jongens.”

Bang van de VS
Ook de beeldvorming over Irak vindt Sharogh onevenwichtig. “Een artikel in ‘Knack’ onlangs belichtte bijvoorbeeld voortdurend de negatieve kenmerken van Saddam Hoessein, maar vermeldde slechts één keer de betrokkenheid van het Westen bij het Iraakse regime tot 1990. Het Iraakse regime gooide chemische bommen op zijn Koerdische bevolking met medeweten van het Westen. De betrokkenheid van het Westen bij Saddams dictatuur wordt onderbelicht. Over het algemeen zijn de media hier bang om kritiek te geven op de Amerikaanse regering en haar beleid. De oorlog die George Bush wil ontketenen tegen Irak, heeft absoluut niets te maken met massavernietigingswapens, of het gevaar dat van Saddam uitgaat, maar alles met olie. De media durven dat veel te weinig zeggen. Er komt nu wel iets meer kritiek omdat Bush zo extreem is, maar heel vaak is de slotsom toch: de Amerikanen zullen het wel bij het juiste eind hebben.”

3000 betogen vóór Bin Laden
Sharogh vindt de berichtgeving over het Palestijns-Israëlische conflict veel correcter. “Ik heb het dan wel over de Belgische media, niet over CNN dat toch vaak pro-Israël is. De Belgische pers vind ik correcter omdat ze toch min of meer achter de Palestijnen staat, net als ik.” Voor Sharogh heeft de terreur van Osama bin Laden niets met de echte islam te maken. “Dat zijn criminelen, gekken. Al Qaeda wordt onterecht in één zak gestopt met de Palestijnse zelfmoordaanslagen. Ik zeg niet dat je die laatste kan rechtvaardigen, maar hier spreken we over een volk dat totaal wordt onderdrukt, dat geen eigen staat krijgt… Bulldozers vernietigen hun huizen en boomgaarden, dat is staatsterreur die tegenterreur oproept. Bin Laden daarentegen misbruikt de islam om zijn oorlogje met Bush uit te vechten. Ik vind dat de media te weinig kijken wie daar achter zit. Als in Teheran na de aanslagen van 11 september 2001 drieduizend mensen vóór Bin Laden betogen, komt dat uitvoerig aan bod in het VRT-journaal, maar zonder dat iemand erbij vertelt dat in Teheran 17,5 miljoen mensen wonen. Tja, als je dat niet vermeldt, kan je zo’n betoging niet goed inschatten, en bevestig je de vooroordelen over Iran als extremistisch land.”

Media maken Abou Jahjah
Afrika wordt volgens Sharogh te negatief voorgesteld in medialand. “Ik denk dat de mensen daar meer in harmonie met elkaar en met de natuur leven dan hier waar alles rond werk en geld draait. Zeker, er is oorlog in Afrika, maar toch niet overal. Mensen proberen daar ook een goed leven te leiden, en zoveel mogelijk mee te geven aan hun kinderen.”
Bij de voorstelling van allochtonen in onze media formuleert Sharogh een paar bedenkingen. “Waarom moet er bij berichten over criminele daden altijd bij worden vermeld dat het om allochtonen of migranten gaat? Maakt het een misdaad erger als hij door een Marokkaan of een Turk is gepleegd? Als Vlamingen iets verkeerd doen, zullen de mensen zeggen: ‘t is weer die Janssens. Als een Turk iets verkeerd doet, besluiten ze: ‘t zijn weer dé Turken. Mijn vrees is dus dat die berichtgeving dat soort vooroordelen bevordert. Verder vind ik dat Abou Jahjah door de media verkeerdelijk wordt opgevoerd als dé spreekbuis van alle vreemdelingen. Als de VRT-nieuwsdienst dan op straat gaat natrekken of Jahjah een reële aanhang heeft, ondervragen ze vrouwen met hoofddoeken, mensen in de moskee, extremere figuren die eruit zien als een moslim en waar je dus meer kans hebt dat die wel iets zien in Jahjahs stellingen. Dat soort selectie van mensen is toch amateuristisch. Neem het van mij aan: veel allochtonen vinden dat Jahjah het verkeerd aanpakt. Niet door in het gezicht van de mensen te trappen, pak je het racisme aan. Jahjah krijgt ook buitensporig veel aandacht. Een betoging van 100 amokmakers krijgt meer media-aandacht dan een vreedzame betoging met duizend deelnemers. De media brengen het liefst een realiteit die goed verkoopt. Zo is dat.”