'Washington moet daad bij woord voegen'

We, althans ik, zei de Amerikaanse Buitenlandminister Colin Powell gisteren (donderdag) in de Amerikaanse Senaat, zijn tot de conclusie gekomen dat er een genocide is gepleegd in Darfur, dat de regering in Sudan en de Janjaweed (milities) daarvoor de verantwoordelijkheid dragen en dat de genocide mogelijk nog aan de gang is. Het hoge woord is eruit, maar van een echte doorbraak in de crisis is nog geen sprake.

De Amerikaanse regering gebruikt de term genocide om de politieke en morele druk op de Sudanese regering op te voeren, maar die is voorlopig niet onder de indruk. Anglo Beda, de ondervoorzitter van het Sudanese parlement, noemde de VS op een persconferentie in Nairobi een olifant in een porseleinkast. Beda beweert dat Sudan wel degelijk ingaan op de eis van de Veiligheidsraad inwilligen om de Janjaweed te ontwapenen. Tot op heden hebben we 375.000 Janjaweed, dat is 30 procent, ontwapend. Het ontwapeningsproces is nog bezig en we hebben troepen van 40.000 militairen ontplooid in de drie deelstaten in Darfur om de burgers daar te beschermen. Beda beweert ook dat er geen moorden meer hebben plaatsgevonden sinds we beslist hebben om de Janjaweed aan te pakken. Dat is radicaal in tegenspraak met de rapporten van humanitaire organisaties en mensenrechtengroepen.

Washington diende woensdag een resolutie in bij de VN-Veiligheidsraad om een volledige onderzoek te vragen naar de gebeurtenissen in Darfur. De ontwerpresolutie, die ten vroegst volgende week wordt goedgekeurd, stelt drie concrete maatregelen voor: mogelijke sancties tegen de olie-industrie, een uitbreiding van de 300 man sterke troepenmacht van de Afrikaanse Unie in Darfur en een vliegverbod boven de regio. De nieuwe resolutie zou daarmee een stapje verder gaan dan de huidige, die enkel dreigt met maatregelen, waaronder mogelijke sancties.

Wat is dat nu - over een genocide spreken en vervolgens geen maatregelen nemen? vraagt Salih Booker, de directeur van Africa Action, een koepel van Afrikaanse groepen die in de jaren 70 en 80 het verzet op gang brachten tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Er moet onmiddellijk een multinationale vredesmacht gemobiliseerd worden om de mensen in Darfur tegen een genocide te beschermen. De oproep van de VS aan de VN is niet in overeenstemming met de conclusie dat er een genocide plaatsvindt.

Ook John Prendergast, een Sudan-specialist bij de International Crisis Group (ICG) in Washington, wijst op de kloof tussen woord en daad bij de Amerikaanse regering. Hopelijk verkleint die kloof en blijkt dit een eerste stap in de richting van een strengere houding. De conclusie van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft enkel betekenis als de Veiligheidsraad zich erachter schaart met concrete maatregelen.

Prendergast, één van de belangrijkste Afrika-adviseurs van voormalig president Bill Clinton, stelt dat er minstens twee dingen moeten staan in de volgende Sudan-resolutie: een versterking van de huidige troepenmacht van de Afrikaanse Unie én een uitbreiding van het mandaat, zodat de AU-soldaten ook burgers kunnen beschermen. Nu hebben de 300 Nigeriaanse en Rwandese soldaten in Sudan enkel een mandaat om de 120 politieke waarnemers van de AU te beschermen. Als Washington de vier andere permanente leden van de V-Raad niet kan bewegen tot een uitbreiding van het mandaat, dan zal de resolutie irrelevant zijn, denkt Prendergast.