Washington zet steun aan Palestijnse Autoriteit stop

De Amerikaanse beslissing ligt in de lijn van de koers die de Europese Commissie onlangs aankondigde. De Palestijnse Autoriteit stevent af op een financieel debacle. In maart slaagde ze er niet in de lonen van haar 140.000 personeelsleden te betalen.

De nieuwe Palestijnse regering onder leiding van Hamas stemde niet in met de principes van het Kwartet: geen geweld, de erkenning van Israël en het naleven van de eerdere overeenkomsten tussen de partijen, verklaarde de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, Sean McCormack. De VS schorten dan ook hun steun aan het kabinet en de ministeries van de Palestijnse Autoriteit op.

Het Kwartet bestaat uit de VS, de Europese Unie, Rusland en de Verenigde Naties. In februari werd binnen het Kwartet afgesproken welke de voorwaarden waren om nog steun te geven aan een Palestijnse regering onder leiding van Hamas.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Condoleezza Rice, is bereid de steun aan de Palestijnse Autoriteit te hervatten als aan de gestelde voorwaarden wordt voldaan of als er een nieuwe Palestijnse regering aantreedt die met de condities instemt.

Duidelijk is dat de Amerikanen liever een ander regime zouden zien in de Palestijnse gebieden. Washington trekt 42 miljoen dollar (34,7 miljoen euro) uit ter ondersteuning van organisaties en bewegingen die een gematigd, democratisch alternatief voor Hamas kunnen bieden. De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken voor het Midden-Oosten, David Welch, beklemtoonde herhaaldelijk dat Hamas weliswaar de parlementsverkiezingen won, maar toch slechts zo’n 45 procent van de stemmen achter zich kreeg.

Vijfenvijftig procent van de kiezers die hun stem uitbrachten, koos niet voor Hamas, aldus Welch. Washington wil dat deel van de Palestijnse kiezers het signaal geven dat er ook naar hun stem zal worden geluisterd. De president van de Palestijnse Autoriteit, Mahmoud Abbas, geniet nog altijd de steun van Washington. Zowel de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) als de Fatah-partij accepteren de voorwaarden die het Kwartet formuleerde.

Hamas won de Palestijnse parlementsverkiezingen in januari. De beslissing van de VS is geen grote verrassing. Volgens de Amerikaanse wetten mag Washington geen steun verstrekken aan organisaties die voorkomen op de terrorismelijst van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Voor humanitaire bijstand trekken de Amerikanen nu 245 miljoen dollar (203 miljoen euro) uit. Dat is ruim het dubbele van de som die eerder was voorzien voor de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Het geld zal niet worden gebruikt voor projecten waarbij de Palestijnse ministeries betrokken zijn.

Sommige waarnemers zijn blij met de grote humanitaire hulp. Hieruit blijkt dat de Amerikanen hun verbeeldingskracht gebruiken en toch bekommerd zijn om de Palestijnse bevolking, zegt de gepensioneerde ambassadeur Arthur Hughes, die onder president Bill Clinton als onderminister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijk was voor het Nabije Oosten. Tegelijk handhaven ze hun politiek om geen zaken te doen met een organisatie die op de terrorismelijst staat.

Hughes wijst wel op de financiële crisis die de nieuwe Palestijnse regering bedreigt. Maandelijks heeft de regering ruw geschat 165 miljoen dollar (136 miljoen euro) nodig. Slechts 35 miljoen dollar hiervan komt uit eigen middelen, de rest moet uit andere bronnen komen.

Het akkoord van Oslo bepaalt dat Israël iedere maand 50 tot 60 miljoen dollar moet doorsluizen naar de Palestijnse Autoriteit. Het gaat om geld dat Israël via douaneheffingen en andere wegen incasseert voor rekening van de Palestijnen. Sinds de verkiezingen in januari sluizen de Israëli’s geen geld meer door naar de Palestijnse Autoriteit, maar deponeren ze de middelen op een speciale rekening.

Israël beperkt de bewegingsvrijheid van de Palestijnen en belemmert ook de handelstrafiek uit en naar de Palestijnse gebieden. Die maatregelen doen de economie in de Palestijnse gebieden geen goed. Zowel Israël als internationale banken waren bang dat ze door zaken te doen met de nieuwe Palestijnse regering zouden kunnen worden vervolgd op basis van de anti-terreurwetten in de VS en de Europese Unie. De Palestijnse Autoriteit liet onlangs weten dat de vorige regering, onder leiding van Fatah, voor meer dan 1 miljard dollar (827 miljoen euro) in het krijt stond bij privé-banken.

Iedere maand ontving de Palestijnse Autoriteit zo’n 70 miljoen dollar (58 miljoen euro) aan directe steun, hoofdzakelijk dankzij de EU en haar lidstaten. Die middelen zullen nu hoogstwaarschijnlijk wegvallen. Het is ook mogelijk dat ze voortaan aan humanitaire bijstand zullen worden besteed.

De leiding van Hamas liet doorschemeren dat ze de inkomsten zou opkrikken door giften van bevriende Arabische landen, Iran en rijke Arabieren. Voorlopig lijkt daar nog niet veel van in huis te komen. De Egyptische president Hosni Moebarak riep Hamas op om te voldoen aan de voorwaarden die het Kwartet oplegde.

Als de Palestijnse Autoriteit financieel voor de bijl gaat, dreigt er chaos in de Palestijnse gebieden, zo wordt in het Westen gevreesd. Indien tienduizenden leden van de Palestijnse veiligheidstroepen maandenlang onbetaald blijven, kan dat tot grote problemen leiden. De entourage van de nieuwe Israëlische premier Ehud Olmert deelt de vrees van het Westen.

Nogal wat politieke analisten in Washington denken dat de EU, de nieuwe Israëlische regering en de regering-Bush zich in de praktijk mogelijk soepeler zullen opstellen ten aanzien van Hamas. Bush wil blijkbaar de wetten laten bijsturen zodat hij nog altijd een regering met Hamas erin kan steunen, voor zover dit belangrijk is voor de nationale veiligheidsbelangen van de VS. (DB/PD)