Wat doet Washington met Morales? (analyse)

De verrassende verkiezingsoverwinning van de Boliviaanse presidentskandidaat Evo Morales houdt Latijns-Amerikakenners in de VS uit hun slaap. Is de Amerikaanse regering bereid te praten met de man die ze jarenlang afschilderde als de baarlijke duivel? Of duwt ze hem meteen in de hoek van de regimes die een bedreiging vormen voor de vrije wereld?

Als de Amerikaanse regering verstandig is, zeggen veel onafhankelijke waarnemers in Washington, probeert ze een gespreksbasis te vinden met Morales. De toekomstige Boliviaanse president is links en komt onder meer op voor de belangen van de Boliviaanse cocaboeren, maar hij heeft zich de voorbije jaren ontpopt als een pragmatisch politicus die in staat tot compromissen over een hele reeks onderwerpen - zelfs over de cocateelt.

Maar analisten achten de waarschijnlijkheid groter dat Washington voor de confrontatie kiest. Voor de haviken rond vice-president Dick Cheney en in het ministerie van Defensie wordt Morales niet meer of niet minder dan een nieuwe pool op de As van het Kwaad van het westers halfrond - naast de Cubaanse leider Fidel Castro en de Venezolaanse president Hugo Chávez.

Het is niet onvermijdelijk dat Bolivia een marxistische, radicale, anti-Amerikaanse, pro-Cubaanse en drugsproducerende staat wordt, waarschuwde adjunct-hulpminister Roger Pardo Maurer de voorbije zomer. Maar de andere kant werkt hard om het die richting uit te sturen. Pardo Maurer is binnen het Amerikaanse ministerie van Defensie mee verantwoordelijk voor aangelegenheden op het westelijk halfrond. Voor Castro is alleen Venezuela strategisch nog belangrijker dan Bolivia, oordeelde Pardo Maurer nog.

Minister van Defensie Donald Rumsfeld liet zich niet veel later ook ontvallen dat Cuba en Venezuela zich op weinig behulpzame manier mengen in de situatie in Bolivia.

Ik vrees dat er hier heel wat mensen Morales zien als iemand die sterk op de lijn van Castro en Chávez zit; als iemand die hun vijand wordt en die onze belangen bedreigt, zegt Michael Shifter, een kenner van de Andeslanden bij Inter-American Dialogue, een denktank die zich toelegt op de relaties tussen Noord- en Zuid-Amerika. Als de VS dan ook nog hun hulp terugschroeven, is de reactie te voorspellen.

Ironisch genoeg heeft de Amerikaanse regering Morales groot gemaakt met eerdere, vergelijkbare dreigingen. Bij de verkiezingen van 2002 kondigde de Amerikaanse ambassadeur in la Paz aan dat de VS hun hulp en investeringen zouden verminderen als Morales het zou halen. Daardoor kreeg Morales, toen nog een relatief onbekende leider van de Boliviaanse cocaboeren, zoveel mensen achter zich dat hij doorstootte naar de tweede ronde. Daar verloor hij het pleit tegen Gonzalo Sanchez de Lozada.

Volgens Shifter moeten de VS zich geen zorgen maken: Morales zal volgens hem geen extremistische koers gaan varen. Dit is niet de Cubaanse revolutie, en Bolivia heeft ook niet de olie-inkomsten waarover Chávez beschikt. Morales moet tegemoet komen aan de verwachtingen van een erg arme en onrustige bevolking, en daarvoor heeft hij geld nodig. Kansen genoeg voor de Amerikaanse regering om goodwill te creëren en de Boliviaanse president op die manier op haar hand te krijgen, oordeelt Shifter.

Maar Morales staat in de VS als voormalige cocaboer slecht aangeschreven. De VS hebben van de strijd tegen de drugs de topprioriteiten van hun Latijns-Amerikabeleid gemaakt. Sommige Amerikaanse functionarissen beschuldigen Morales ervan de hand te hebben in de drugssmokkel of zijn verkiezingscampagnes te hebben laten financieren met drugsgeld. Morales heeft de verkiezingen van voorbije zondag bovendien gewonnen met een programma dat onder meer belooft een einde te maken aan de door de VS gestuurde vernietiging van cocaplantages.

Maar ook dat betekent niet dat de bruggen moeten worden opgeblazen, vinden waarnemers. Morales maakt een onderscheid tussen de teelt van coca voor het traditionele gebruik en voor de aanmak van cocaïne, onderstreept John Walsh van het Washington Office on Latin America (WOLA), een niet-gouvernementele denktank. Als hij nee zegt tegen de smokkel van cocaïne, dan moeten we een relatie met hem opbouwen, vindt Walsh. Hij heeft een sterk mandaat om een ander drugsbeleid te gaan voeren dan waar de VS altijd op hebben aangedrongen in Bolivia. Maar we moeten dat beleid herbekijken en er oog voor hebben hoeveel animositeit het in Bolivia heeft opgewekt.

Volgens Walsh staan sommige Amerikaanse beleidsmakers daarvoor open. De Amerikaanse regering ging bijvoorbeeld niet dwarsliggen toen hun Boliviaanse collega’s in de drugsbestrijding voorstelden om kleine boeren in de Chapare-streek voortaan ongemoeid te laten bij de vernietiging van cocaplantages.

Met name in het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn er volgens Walsh wel beleidsmakers die een constructieve relatie met Morales zouden willen aangaan. In het ministerie van Defensie en in het parlement ziet hij veel minder flexibiliteit.

Ik zie geen bereidheid om de standpunten van Morales te tolereren, zegt Shifter, zegt ook Shifter van Inter-American Dialogue. Vergeet niet dat de vernietiging van cocavelden een centraal element is van het Amerikaanse drugsbeleid. Vinay Jawahar, een college van Shifter, wijst er ook op dat er meteen eisen zouden komen uit Colombia en Peru, twee andere landen waar coca wordt geteeld, als Bolivia een speciale behandeling krijgt. Dat is nog een argument voor de VS om zich niet soepel op te stellen.

Washington geeft Bolivia jaarlijks ongeveer 100 miljoen dollar militaire hulp en 50 miljoen economische bijstand in het kader van de strijd tegen de drugs. Volgens Adam Isacson, een expert van het Centre for International Policy (CIP) in Washington, kon de oppervlakte cocaplantages in Bolivia met die hulp teruggedrongen worden van 70.000 tot 30.000 hectaren. Isacson denkt dat die oppervlakte weer kan verdubbelen als Morales zijn verkiezingsbeloften uitvoert. (PD/ADR)

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.