Water is leven, vooral in India

Dinah woont in Nagapattinam in zuidelijk Indië. Zij deelt een modern appartement met haar man en drie kinderen. Het appartement telt drie kamers, en een badkamer en keuken met wateraansluiting. Desondanks moet Dinah elke dag twee trappen naar beneden lopen om de ruim 200 liter water dat haar gezin dagelijks nodig heeft te gaan halen.  ”Het water dat uit onze kranen komt is zo goed als onbruikbaar. Het is zout, en op sommige dagen is het zo bruin dat je er niet eens kan doorkijken. Wij gebruiken het alleen om af te wassen en het toilet te spoelen.” Dinah vertelt hoe ze elke dag zes keer naar de kraan onderaan de trap loopt, waar het water wat beter is. Of alleszins goed genoeg om te douchen en kleren te wassen. Maar voor water voldoet om te drinken en te koken, moet Dinah nog eens vier keer lopen naar een kraan 50 meter verderop in haar straat. Daar is echter niet elke dag water. Soms komt het maar om de twee dagen, soms komt het water ‘s mogens en soms ‘s avonds. Vaak staat er een lange rij aan te schuiven aangezien alle vrouwen uit de buurt hun dagelijkse voorraad daar inslaan. ”Waar wij vroeger woonden was het water heel wat beter, maar waar we nu wonen is het appartement beter en dichter bij de school van onze kinderen. Ik pieker soms wel over hoe het water hier onze gezondheid beïnvloedt.”

Andermans water opsoeperen
Het probleem met verzilt drinkwater is veelvoorkomend in het gebied rond Nagapattinam. Ook in andere delen van Indië is toegang tot veilig drinkwater problematisch. Terwijl elk jaar tienduizenden Indiërs sterven aan ziekten die door waterproblemen veroorzaakt worden, exporteert Indië tonnen water naar landen die letterlijk zwemmen in het drinkwater. De producten die wij consumeren hebben hun invloed op de toegang tot water in landen zoals Indië, waar ze worden geproduceerd. De katoenen t-shits bijvoorbeeld, of de feestelijke scampi’s.
Twee kilometer van Dinah’s huis strekt Zich een landschap met reuzachtige kweekvijvers uit. Daarin worden scampi’s geteeld. Het gebied is één van Indië’s ‘hot spots’ voor de scampikweek en per jaar wordt er ongeveer 1 500 ton geproduceerd. Scampi’s worden gekweekt in een mengsel van zoet en zout water en elke ton scampi’s vereist duizenden liters water in kombinatie met chemicaliën en antibiotica. Enorme hoeveelheden drinkwater gaan zo naar de kweek van scampi’s die worden gegeten door mensen in Europa en de V.S. Tegelijkertijd verontreinigen het zout water en de chemicaliën de bodem en het grondwater hier in Indië.
De impact van de katoenindustrie is vergelijkbaar. Ten noorden van Nagapattinam in de staat Andhra Pradesh wordt er een belangrijk deel van Indië’s katoen geteeld. Indië is de derde grootste katoenexporteur ter wereld. De productie van katoen vereist niet alleen ongelooflijk veel water maar tevens ook heel wat chemicaliën tijdens de verschillende fases van het productieproces. Dit heeft zijn invloed op de lokale watervoorraden en de mensen die ervan afhankelijk zijn. Volgens een studie van Nederlandse onderzoekers verbruikt de Belgisch-Luxemburgse katoenconsumptie jaarlijks 2 373 miljoen ton water van andere landen. Dit is niet zo verbazingwekkend als je weet dat er 2 720 liter water nodig is voor de productie van één t-shirt en dat een paar jeans een ontzettende 10 850 liter vereist.
In België zijn we afhankelijk van een heleboel geïmporteerde producten, we consumeren dus ook water van elders op de wereld. Om één sinaasappel te produceren heb je 50 liter water nodig. Voor een glas wijn is dat 120 liter. Een kop koffie neemt 140 liter in beslag. Al deze producten beïnvloeden de watervoorraden in de landen waar ze vandaan komen. De situatie is bijzonder ernstig als het gaat om landen waar de watervoorraden reeds onder grote druk staan of als er geproduceerd wordt met als enige doel export en maximale winst en er minder aandacht is voor de effekten op het lokale milieu en bevolking.

Een waterlabel
David Molden, hoofd van de onderzoeksafdeling op het  International Water Management Institute (IWMI) stelt daarom ook dat: ’Te veel water wordt verbruikt door te weinig mensen. Het gevolg is dat er niet genoeg water is voor iedereen. De kosten van de huidige overconsumptie worden gedragen door de armsten in deze wereld en door het milieu.’ Volgens Molden is er niet genoeg inzicht in hoe onze consumptiepatronen gekoppeld zijn aan de waterproblemen in de wereld. Dat een produkt niet tot stand mag komen met behulp van kinderarbeid wordt algemeen geaccepteerd. Maar dat de productie van een bepaald consumptiegoed ernstige gevolgen kan hebben op de toegang tot water en de levensomstandigheden van bepaalde bevolkingsgroepen wordt onvoldoende erkend. Volgens hem is het nodig een systeem voor productcertificering uit te werken dat een duurzaam en eerlijk waterverbruik garandeert. ’Door meer bewust te zijn van hoe onze consumptiepatronen het milieu en andere mensen beïnvloeden,  en door zich bepaalde producten te ontzeggen, kunnen we invloed proberen uit te oefenen zodat productieprocessen duurzamer en eerlijker worden,’ zegt Molden.