Water wordt diep tussen Uruguay en Argentinië

Rafael Bielsa, de Argentijnse minister van Buitenlandse Zaken, eist van Montevideo een degelijk milieueffectenonderzoek voordat de Spaanse en Finse investeerders met de bouw van de fabrieken beginnen. Maar hij heeft geen goed oog in de afloop van het conflict. “Uruguay zegt systematisch nee, en dat bemoeilijkt de zaak,” oordeelt de Argentijnse minister.

De Uruguayaanse president Tabaré Vázquez en zijn buitenlandminister Reinaldo Gargano zeggen dat ze best over milieukwesties willen praten, maar dat de beslissing om de fabrieken te bouwen, onomkeerbaar is. Ze zwaaien met milieurapporten van de investeerders die zijn goedgekeurd door de bevoegde Uruguayaanse instanties.

Op die manier kunnen de twee buurlanden er nooit uit raken. Bielsa heeft er al mee gedreigd de zaak internationaal aanhangig te maken.

Eerder hadden de bestuurders in Buenos Aires zich de woede van hun collega’s in Montevideo op de hals gehaald door op eigen houtje bij de International Finance Corporation (IFC) te gaan aankloppen voor een milieueffectenonderzoek. De IFC, een wereldbankdochter, zou de Europese investeerders helpen om het benodigde geld voor de cellulosefabrieken bijeen te brengen. Het Spaanse ENCE zegt dat met de bouw van zijn fabriek in Uruguay een investering van 600 miljoen dollar gemoeid is. Het Finse Botnia wil zelfs 1,2 miljard dollar investeren. De IFC mag geen leningen toestaan als er twijfels blijven bestaan over de milieueffecten, vindt Argentinië.

De Argentijnse regering voert aan dat ENCE en Botnia naar Uruguay uitwijken omdat ze niet kunnen voldoen aan de milieunormen die in Europa gelden. Dat is ook de angst van de bewoners van beide oevers van de río Uruguay, die al sinds 2003 actie voeren tegen de bouw van de fabrieken. Bij de productie van cellulose worden doorgaans grote hoeveelheden chloorverbindingen gebruikt, waardoor er in het afvalwater en in verbrandingsgassen uiterst giftige restproducten als dioxines en furanen opduiken. Bij nieuwe technieken komt geen chloor meer kijken, maar die aangepaste installaties zijn veel duurder. In Europa moeten alle cellulosefabrieken tegen 30 oktober 2007 overschakelen op de nieuwe procédés. De Uruguayaanse regering zegt dat er in de twee geplande fabrieken ook geen chloor zal worden gebruikt.

De twee cellulosefabrieken zouden in de buurt van Fray Bentos worden gebouwd, een stad aan de río Uruguay. Ze zouden op amper 10 kilometer van elkaar komen, wat de milieueffecten volgens tegenstanders nog versterkt.

De plaatselijke actievoerders, die eind april nog 35.000 mensen op de been brachten, geloven dat hun strijd niet alleen rond de twee cellulosefabrieken draait. “Als we er niet in slagen de twee fabrieken tegen te houden, maken we de weg vrij voor nog veel meer buitenlandse bedrijven die onze landen komen vervuilen,” zegt Alejandro Gahan van de Burgervereniging van Oeverbewoners voor de Verdediging van de Río Uruguay.

De Uruguayaanse regering houdt vast aan de omstreden plannen vanuit de hoop dat de aanzienlijke investeringen veel bijkomende banen zullen scheppen. De tegenstanders schermen met cijfers over een cellulosefabriek in het Chileense Valdivia, die wel zwaar vervuilt maar weinig banen oplevert. (PD)