Waterschaarste leidt tot steeds meer conflicten in Peru

Bijna de helft van de 218 recente sociale conflicten die werden opgetekend door de nationale ombudsman in Peru, werden veroorzaakt door milieuproblemen, vooral met betrekking tot water. Dat staat in een rapport dat de internationale hulporganisatie Oxfam vorige maand publiceerde.
Twee departementen in het zuiden van Peru, Moquegua en Arequipa, liggen met elkaar in de clinch over waterkwesties. Op de hoogvlakten langs de rivier de Yauca zijn al doden gevallen bij conflicten rond water. Grote irrigatieprojecten in het noorden en het noordwesten van het land zorgen ook al voor aanslepende meningsverschillen.

Verhuis de hoofdstad

Er is weinig water in het grootste deel van Peru en merkwaardig genoeg leven de meeste mensen op plaatsen waar het bijzonder droog is. Zeventig procent van de Peruaanse bevolking woont in de smalle, kurkdroge strook langs de Stille Oceaan. De hoofdstad Lima is met zijn acht miljoen inwoners wereldwijd de op één na grootste stad in een woestijn.
Lima heeft volgens experts gewoon niet genoeg water om zijn enorme bevolking naar behoren met water te voorzien. Tijdens zijn vorige ambtstermijn in de jaren 80 lanceerde president Alan García een voorstel om de hele hoofdstad te verhuizen, maar sinds hij in 2006 een tweede keer als president werd ingezworen, heeft hij dat plan niet meer aangehaald. García voerde wel campagne rond de belofte “water voor iedereen”. Dat voornemen is inmiddels vertaald in een ambitieus investeringsprogramma, dat tegen 2015 88 procent van de Peruanen toegang moet bieden tot drinkbaar water.
Daarmee is het probleem van Lima nog niet opgelost. “Als we geen rem zetten op de groei van bevolking in de hoofdstad, zal het vraagstuk alleen maar complexer worden”, waarschuwt Carmen Felipe-Morales, een expert van Instituut voor Waterbeheer. De vervuiling van de Peruaanse watervoorraden worden immers almaar erger. Meer dan de helft van de Peruaanse rivieren waaruit veel water wordt gehaald, is zwaar vervuild. Het beheer van de watervoorraden laat in Peru duidelijk te wensen over, vindt Felipe-Morales.

Voorraden smelten weg

Intussen smelten de indrukwekkendste watervoorraden in Peru zienderogen weg. De voorbije 30 jaar is de totale gletsjeroppervlakte in het Peruaanse hooggebergte gekrompen van meer dan 2000 tot minder dan 1600 vierkante kilometer, zegt expert Marco Zapata van de Nationale Waterautoriteit. Dat betekent dat ongeveer zeven miljard kubieke meter water verloren is gegaan, de hoeveelheid water die Lima in ongeveer tien jaar verbruikt. De gletsjers smelten almaar sneller, een gevolg van de opwarming van de aarde.
De rivieren die naar de Peruaanse kust stromen, worden vooral gevoed door het smeltwater van de gletsjers. “Als de gletsjers weg zijn, hebben we alleen nog regenwater”, waarschuwt Zapata. Volgens hem kan de regering maar beter meteen beginnen na te denken hoe de 12.000 Peruaanse bergmeren kunnen worden ingezet om de landbouw draaiend te houden. In sommige bergvalleien kunnen ook stuwmeren worden aangelegd om het regenwater vast te houden. En landbouwers zullen meer dan vroeger gewassen moeten kiezen in functie van het water dat ze kunnen verwachten.