'We moeten ons economisch systeem grondig herzien"

De huidige economische crisis laat zien dat er iets grondig mis is met het systeem van de ‘vrij markt’ en vraagt om een revisie van de fundamenten van het kapitalisme, zegt de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu in een interview.
Aartsbisschop Desmond Tutu is Zuid-Afrika’s eerste zwarte anglicaanse bisschop. Voor zijn strijd tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika ontving hij in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede. Tegenwoordig treedt hij op het internationale toneel op als vredesonderhandelaar, adviseert hij wereldleiders en spreekt hij over vrede, rechtvaardigheid en geweldloosheid op universiteiten in de hele wereld. Tijdens een bezoek aan Michigan in de Verenigde Staten nam hij de Wallenbergmedaille van de Universiteit van Michigan in ontvangst voor zijn humanitaire werk. IPS-correspondent Bankole Thompson sprak met hem.
Welke gevolgen denkt u dat de wereldwijde financiële crisis zal hebben voor de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties?
“Als er geen geld beschikbaar wordt gesteld door rijke landen, zal het erg moeilijk worden voor ontwikkelingslanden om die doelen te halen. Wat ik hoop, is dat nu zorgvuldiger wordt gekeken naar het internationale economische systeem, omdat daar belangrijke oorzaken liggen. Je zou ook kunnen zeggen dat gekeken moet worden naar de fundamentele principes van het kapitalisme, omdat kapitalisme de neiging heeft bepaalde minder nobele trekken van de mens aan te moedigen.”
Westerse landen bestrijden de financiële crisis door interventies in het bankwezen. Maar in Afrika schrijft de Europese Unie nog steeds meer handelsliberalisering voor en minder overheidsinterventie. Zijn Afrikaanse regeringen bereid dat beleid te weerstaan?
“We zouden moeten leven in een gemeenschap van onderlinge afhankelijkheid. Als we anderen blijven behandelen als outsiders - en outsiders trekken meestal aan het kortste eind - dan blijven de problemen bestaan. Ik hoop dat, hoewel we spreken vanuit een zwakkere positie, we zullen zeggen: ‘Nee, wij willen een fundamentele vernieuwing van het economische systeem.”
Afrikaanse regeringen kregen veel kritiek omdat ze geen duidelijk standpunt innamen tegen president Robert Mugabe van Zimbabwe. De politieke situatie daar is heel fragiel. Wat is uw visie hierop?
“Ik heb vanaf het begin gezegd dat ik me schaam over de manier waarop wij ons als leiders gedragen hebben. En dan heb ik het niet alleen over politieke leiders; religieuze leiders en anderen hadden erop moeten wijzen dat we het niet moeten accepteren dat zoveel mensen lijden, alleen om iemand in het zadel te houden die een eerbiedwaardige reputatie opbouwde als vrijheidsstrijder en die Zimbabwe in de beginjaren heeft helpen opbouwen. De bloedbaden laten we dan even buiten beschouwing. Het is afschuwelijk om te zien hoe het land is afgegleden. Ik hoop dat meer leiders hun stem verheffen.”
Als Barack Obama president van de Verenigde Staten wordt, wat betekent dat dan voor Afrika?
“Ik wil alleen zeggen dat ik bid dat de Amerikaanse kiezers een goede keuze maken. Als Obama president wordt, zou dat fantastisch zijn voor gekleurde mensen in de wereld. Als je je realiseert hoe hij in Duitsland is ontvangen, dan weet je dat hij er niet alleen is voor gekleurde mensen. Zijn presidentschap zou een nieuw tijdperk inluiden.
Mensen hebben het soms over anti-Amerikanisme in het buitenland. Het is mijn ervaring dat dat anti-Amerikanisme niet bestaat. Er bestaat in sommige delen van de wereld verbolgenheid over een arrogant, unilateraal Amerika dat een grote mond heeft en weigert het Kyoto Protocol te ondertekenen terwijl de rest van de wereld de klimaatverandering als een bedreiging voor het voortbestaan van de mensheid ziet. Een Amerika dat weigert mee te werken aan het Internationaal Strafhof en dat doet wat bijna niemand op het internationale vlak wilde: Irak binnenvallen. Je zou hopen dat een nieuwe regering er een wordt die zegt: wij zullen Amerika verlossen van de schandvlek van Guantanomo Bay, wij willen geen land zijn het mogelijkheid maakt dat dingen als Abu Ghraib kunnen gebeuren.”
U heeft zich erg kritisch getoond over oud-president Thabo Mbeki van Zuid-Afrika. Wat verwacht u van de transitie in Zuid-Afrika?
“Wat opvallend is, is dat de overgang naar een nieuwe regering zonder bloedvergieten is verlopen. Het is behoorlijk ongewoon voor een president in Afrika, wiens termijn nog niet is afgelopen, om terug te treden op een manier zoals Thabo Mbeki heeft gedaan. Normaal gesproken wordt voor zoiets het leger ingezet. Er is dus al iets veranderd.
Ik moet zeggen dat ik onze nieuwe president aantrekkelijk vind. Hij is bescheiden, knap en heeft enkele belangrijke veranderingen doorgevoerd, bijvoorbeeld op het ministerie van Gezondheid. We hebben een minister van Gezondheid nodig die de aids-problematiek op een goede manier aanpakt. Er gaan veel dingen goed. Wel is er zorg over ANC-leider Jacob Zuma, die mogelijk opnieuw vervolgd gaat worden voor corruptie. Dat kan voor onrust zorgen in de aanloop naar de verkiezingen volgend jaar.”
Sinds het ANC aan de macht is, leeft bij de arme, zwarte meerderheid van de bevolking van Zuid-Afrika een verlangen naar economische gelijkheid. Volgens sommige critici is de ANC-leiding echter de band met het grondvlak kwijtgeraakt. Hoe ziet u dat?
“Het is verontrustend om te zien dat de kloof tussen rijk en arm groeit. Mensen zullen daar wrok over gaan voelen en zeggen ‘waar is het vredesdividend’? Als je naar Kaapstad vliegt, zie je als eerste de gebrekkige huizen. Er is iets te zeggen voor een Marshallplan. Europa kwam na de Tweede Wereldoorlog weer op de been met behulp van het Marshallplan. De regering heeft te kampen met de erfenis van de apartheid, maar ook met huidige eisen, noden en verwachtingen van de bevolking. Dat is moeilijk.
Ik moet steeds blijven zeggen: denk eraan dat we nog maar veertien jaar vrij zijn. Amerika werd in achttiende eeuw vrij en heeft nog steeds te maken met onrecht. De armoede in de VS is soms shockerend. Laten we dus de tijd nemen. Het is al een wonder dat Zuid-Afrika nu zo stabiel is. Als je krantenkoppen ziet over rassenrellen, denk je in eerste instantie dat het wel over Zuid-Afrika zal gaan. Maar als je verder leest, blijkt het over Manchester in Engeland te gaan.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.