Welkom in café Tsunami

De drie wagons maakten deel uit van een lange, overvolle trein die de monstergolf op tweede kerstdag tegen een huizenrij in Perelyia smakte. 1.500 reizigers kwamen om in het kolkende water dat het wrak overspoelde. De Srilankaanse spoorwegen lieten drie vernielde wagons ter plaatse als eerbetoon aan de onfortuinlijke reizigers en aan alle andere slachtoffers van de ramp.

Sinds begin september moeten bezoekers betalen om het indrukwekkende tafereel te kunnen zien. Een groep van ondernemende dorpelingen heeft bij de toegang tot de site een stalletje opgericht waar ze inkomkaartjes verkopen. “We hebben een vereniging opgezet; we verzamelen geld voor het dorp”, zegt Peter Dharamadasa, een zelfbenoemde dorpschef.

De spectaculaire overblijfselen van de dodentrein lokken meer bezoekers dan verwacht. Buitenlandse hulpverleners, toeristen en pelgrims op weg naar de nabijgelegen heilige stad Kataragama nemen er allemaal een kijkje. Avontuurlijk ingestelde bezoekers wringen de verbogen deuren open om een beeld te krijgen van het verwoeste interieur van de wagons.

Volgens Dharamadasa heeft de ticketverkoop in één maand tijd al 5.000 euro opgeleverd. Hij blijft vaag over de bestemming van al dat geld. Hij mompelt iets van het herstellen van een tempel en hulp voor dorpelingen bij begrafenissen.

“Hij helpt helemaal niemand buiten zichzelf”, fulmineert Anthony Karunawathie, een andere inwoner van Perelyia. Hij wijst naar een nieuw huis dat Dharamadasa op amper 50 meter van de wagons aan het bouwen is. Karunawathie neemt er vooral aanstoot aan dat Dharamadasa een monnik inhuurde om zijn winstgevende activiteit te laten inzegenen. Samen met andere dorpelingen vindt Karunawathie dat de wrakken best weggehaald worden – ze zijn lelijk en brengen misschien wel ongeluk. Bovendien krijgen de inwoners van Perelyia de naam dat ze geld verdienen aan de doden.

Ook K. Somasiri, een andere inwoner van Perelyia, is ervoor dat de wrakken worden weggehaald. “Maar als dat gebeurt, is het hier oorlog”, voorspelt hij. Zelf kreeg hij een pak slaag toen hij een keer te vaak herhaalde dat de ticketverkoop bij de wagons het dorp een slechte reputatie bezorgde.

Niet alleen Dharamadasa vaart wel bij de interesse die het treinwrak opwekt. Net om de hoek kunnen bezoekers hun emoties doorspoelen in het nieuwe Tsunami Café. “Wat moeten we doen: we zijn onze huizen kwijt en zitten zonder werk, en de overheidshulp wordt slecht verdeeld”, zegt Susila, die even verderop woont en als bedelaar aan het geld van de toeristen probeert te komen. “Er is toch niets verkeerds aan om hulp te vragen?”

De voorstanders van het behoud van de wagons staan sterk. Het plaatselijke bestuur waaronder Perelyia valt, vroeg de Srilankaanse spoorwegen al in april de wrakken weg te halen, maar dat gebeurde niet.

Experts zeggen dat Perelyia niet mag klagen over de hulp die het dorp kreeg na de tsunami. Maar de inwoners leggen weinig initiatief aan de dag om op eigen kracht een nieuwe start te nemen. “De trein heeft van Pereliya een dorp van bedelaars gemaakt,” klaagt de activiste A. Chandrika. De Srilankaanse niet-gouvernementele organisatie ‘Help-O’ vindt niet genoeg kandidaten in het dorp om programma’s op te starten die vrouwen helpen zelf een inkomen te verwerven. Een andere groep, Hela Saranaya, is teleurgesteld in de magere respons op een project om dorpelingen zelf stenen te laten maken voor de heropbouw van hun huizen.

Ironisch genoeg liggen de wrakken op de monding van een kanaal dat een teveel aan regenwater moet afvoeren naar de zee. Als de moessonregens bijzonder hevig uitvallen, kan het koppig vasthouden aan de winstgevende herinnering van de tsunami Perelyia en zijn buurdorpen met een nieuwe ramp opzadelen. (PD)