Welkom in restaurant Chávez

De Venezolaanse president probeert een dam op te werpen tegen de hoge inflatie die arme Venezolanen parten speelt. Vorig jaar stegen de prijzen met gemiddeld 30 procent. Het was Chávez opgevallen dat de prijzen in restaurants nog sneller oplopen. “Ik zal een keten van volksrestaurants moeten uitvinden”, gekscheerde hij onlangs. “Wil u op Valentijnsdag dineren met uw vrouw? Restaurants Chávez”.  

Concreter lijken de plannen van de regering om de prijzen van arepa’s aan banden te leggen, gevulde maïspannenkoeken die veel gegeten worden in Venezuela. “De producenten kunnen niet 18 of 20 bolívar (zes tot zeven euro) blijven vragen voor een arepa met ham als de productiekost maar 1,5 bolívar (55 dollarcent) bedraagt”, verklaarde minister van Handel  Eduardo Samán onlangs. Samán staat ook aan het hoofd van de Venezolaanse consumentenbescherming. Als de makers hun prijzen niet doen zakken, “zoeken we andere aanbieders die eerlijke prijzen aanrekenen”, dreigde de minister.

De Venezolaanse regering nam eind februari al de controle over de fabrieken over waar rijst wordt verwerkt. Chávez beschuldigde de eigenaars ervan niet voldoende gewone rijst tegen de vastgelegde prijzen in omloop te brengen, terwijl de duurdere soorten nog wel hun weg naar de markt vonden. De voorbije dagen kwamen daar nog een hele reeks nieuwe onteigeningen van landbouwbedrijven en strengere regels voor de landbouwsector en de voedingsnijverheid bovenop.

Derde golf

Venezuela maakt een derde golf van nationaliseringen mee, na de verstaatsing van textiel- en papierbedrijven in 2005 en de overname van de grote stroomproducenten, staal-en cementfabrieken en telecommunicatiemaatschappijen in 2007 en 2008. Venezuela heeft ook al voor miljoenen hectaren landbouwgronden onteigend en buitenlandse oliebedrijven gedwongen in gemengde bedrijven te stappen.

De interventie in de voedingsnijverheid lijkt vooral gericht tegen enkele machtige groepen die een belangrijk marktaandeel bezitten. Dat is bijvoorbeeld Polar, de grootste privéonderneming in het land die onder meer rijst, maïsmeel, bier, frisdranken en bakolie produceert. Polar controleert ook de rijstverwerker Primor, die goed is voor zes procent van de rijstverkoop in Venezuela. De installaties van Primor werden in februari als eerste bezet door het Venezolaanse leger.

Ook de rijstfabriek van het Amerikaanse Cargill, dat goed is voor een marktaandeel van zeven procent wat rijst aangaat, werd onteigend. Cargill controleert nog een veel groter deel van de Venezolaanse markt voor pasta, bakolie en tarwemeel.

De Venezolaanse ondernemers vinden de staatsinterventie ongehoord. Ze wijzen erop dat de staat via de openbare distributiesystemen die Chávez de voorbije jaren opzette al 46 procent van de rijsthandel controleert.

Voedselbevoorrading blijft problematisch

Vast staat dat Venezuela worstelt met zijn voedselbevoorrading. Begin de jaren 2000 exporteerde het land nog duizenden ton rijst, maar dat is nu niet meer het geval. Volgens het ministerie van Landbouw moest het land vorig jaar 260.000 ton rijst invoeren; de producenten zeggen zelfs dat er meer dan 300.000 ton het land binnenkwam. Ook aan de invoer andere levensmiddelen gaat nu veel meer geld op dan tien jaar geleden. Minstens 60 procent van wat in Venezolaanse gezinnen op tafel komt, is niet in eigen land geproduceerd.

De massale onteigening en herverdeling van landbouwgrond heeft daar tot dusver geen verandering in gebracht.  Tot vorig jaar mikte de regering vooral op onproductieve en grote landerijen, maar nu worden ook kleinere boerderijen en akkers waar volgens de overheid verkeerde gewassen op groeien het mikpunt. Zo werden onder meer eucalyptusplantages en suikerrietplantages onteigend waarop volgens de overheid graan en bonen kunnen worden geteeld.