Wereldbank bevriest steun aan Cambodja

De Wereldbank neemt de beslissing omwille van “voldoende bewijs voor de beschuldigingen van fraude en corruptie”. De drie projecten zijn bijna 6 miljoen euro waard. Een ervan is een programma om mensen eigendomsbewijzen te geven voor hun gronden, een tweede voorziet in infrastructuur op het platteland en een derde werkt aan watervoorziening en sanitair in de rand van de steden.

De Bank noemt de beslissing “moeilijk”, omdat de drie projecten de armste mensen in Cambodja proberen te helpen. 35 procent van de 13,3 miljoen inwoners van het land overleeft met minder dan 35 eurocent per dag. Het eerste project heeft al pakweg 400.000 mensen aan eigendomspapieren geholpen. Het waterproject heeft in dertig steden en gemeenschappen de drinkwatervoorziening en de sanitaire voorzieningen verbeterd, zegt de Bank.

De strafmaatregel tegen Cambodja maakt deel uit van een wereldwijde actie tegen corruptie van de Bank, en kan worden opgeheven nadat de overheid in overleg met de Bank een aangepast actieplan heeft ingevoerd voor elk van de projecten. “Bevriezing (van financiering) is een corrigerende maatregel die in alle Wereldbankakkoorden is voorzien”, zegt Kimberly Versak, woordvoerster van de Bank in Cambodja, Laos en Thailand.

Ter plaatse klinkt best wel enthousiasme over het dichtdraaien van de geldkraan. “Dit is de rol van donorlanden en -agentschappen - ze moeten ervoor zorgen dat het geld bij de mensen terechtkomt”, zegt Sok Hach van het Economisch Instituut van Cambodja, een onafhankelijke denktank. “Ambtenaren gebruiken dit overheidsgeld alsof het van hen is en houden de mensen onwetend.”

Cambodjanen zeggen zelf om de haverklap dat “iedereen zijn deel pakt”. De internationale corruptiewaakhond Transparancy International plakte Cambodja op de 131ste plaats van 158 landen in zijn index van 2005. Gesjoemel met eigendomstitels, illegale houtkap en smeergeld zijn de opvallendste vormen van corruptie. Het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling berekende in 2004 dat Cambodja jaarlijks bijna 400 miljoen euro verliest door corruptie.

Weinigen verwachten politieke gevolgen, gezien de meerderheid die de regeringspartij CPP geniet in het parlement. Maar dat andere donoren in actie zouden treden, lijkt wel een mogelijk gevolg.

In maart hadden de grootste donoren van Cambodja - waaronder de Wereldbank maar ook de Aziatische Ontwikkelingsbank en de overheden van Japan en de Verenigde Staten - de regering van premier Hun Sen opgeroepen werk te maken van de strijd tegen corruptie. Volgens de donoren moest er een krachtdadige anticorruptiewetgeving komen. Ze drongen ook aan op wettelijke hervormingen en een maatregelen tegen kaalkap en andere aanslagen op het milieu. Phnom Penh ging akkoord met die voorwaarden en ontving 470 miljoen euro ontwikkelingssteun. Dat was beduidend meer dan de 400 miljoen die de Cambodjaanse regering had gevraagd. Maar van een anticorruptiewet is nog geen sprake.

Maart was niet de eerste keer dat de donoren bij Cambodja aandringen op maatregelen tegen corruptie. De zogenaamde Adviesgroep deed dat al tijdens een bijeenkomst in december 2004.

Er zijn natuurlijk ook critici. Nadat een vredesakkoord in 1991 een einde stelde aan een decennium van oorlog, “hebben de donoren en de internationale gemeenschap in de naam van heropbouw een kapitalistische cowboyeconomie gesticht”, zegt Shalmali Guttal, hoofdonderzoeker aan de regionale denktank Focus on the Global South. “Een corruptieschandaal zoals dit in een Wereldbankproject in een arm land als Cambodja, met een compleet ongereguleerde economie, viel te verwachten. De Cambodjanen zijn de corruptie beu en het is goed dat er iets tegen gebeurt. Maar hoe ver wil de Bank gaan? In plaats van selectief zijn, zou de Bank elk infrastructuurproject dat het heeft gesteund moeten laten evalueren door een buitenstaander. Dát is transparantie.” (ADR/PD)