Wereldbank erkent nalatig beleid Honduras

De verklaring is een reactie op een vernietigend rapport van de Ombudsman van de International Finance Corporation (IFC), de tak van de Wereldbank die leningen verstrekt aan de private sector. De Ombudsman hekelde het kritiekloze beleid ten aanzien van de Corporacion Dinant, een bedrijf dat betrokken zou zijn bij moorden en andere schendingen maar in 2008 toch een lening van 30 miljoen dollar (22,5 miljoen euro) kreeg.

Het bedrijf is eigendom van Miguel Facusse Barjum die, volgens een door Wikileaks gelekt bericht, door de Amerikanen wordt gezien als “de rijkste, machtigste zakenman” van het land. Het is actief in de lagere AguanValley, een regio waar honderden boerencoöperaties gevestigd zijn. Die zijn in conflict met Dinant, dat het land wil opkopen.

Sinds 2009, toen een hervormingsgezinde president werd afgezet in een coup die door Facusse zou zijn gesteund, zijn in de vallei bijna honderd mensen gedood, meestal boeren en ook een paar werknemers van Dinant.

Lening annuleren

De IFC verklaart dat het geen verdere leningen verstrekt totdat Dinant de verplichtingen nakomt die ze samen in een Actieplan zijn overeengekomen, op het gebied van de relatie met de bevolking en sociale en ecologische standaarden. Als Dinant ze niet nakomt, is de IFC bereid “alle mogelijke maatregelen te nemen, inclusief het annuleren van de lening”, aldus de verklaring. Ook zal het actieplan, dat volgens betrokkenen niet goed genoeg is, worden verbeterd.

Het actieplan was opgesteld als reactie op het rapport, samen met een verklaring. Daar kwam veel kritiek op, zelfs van het bestuur van de bank. De tweede verklaring nu is volgens veel deskundigen beter omdat het in elk geval fouten erkent. Maar het is nog steeds niet genoeg, zeggen ze. “Er is een risico dat het geweld en de straffeloosheid blijven bestaan als de Werelbank de activiteiten van het bedrijf niet onderzoekt en de bevolking niet consulteert”, zegt Berta Caceres van COPINH, de inheemse Lenca-organisatie.

De lening van 30 miljoen dollar was deel van een pakket van 100 miljoen dollar (75 miljoen euro) waar ook de Duitse ontwikkelingsbank, de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en de Centraal-Amerikaanse Bank voor Economische Integratie aan deelnamen, om de verwerkingsfaciliteiten voor voedsel en snacks van Dinant uit te breiden. De Duitsers schrapten de lening in 2011 al toen berichten opdoken dat private veiligheidsmensen, ingehuurd door bedrijven van Facusse, betrokken bleken bij onteigeningen en zelfs moorden.

Bedrijfscultuur

Volgens de Ombudsman heeft de staf van de IFC de eigen regels overtreden door niet de noodzakelijke stappen te nemen in het onderzoeken van de risico’s en het reageren op de berichten. Dat is deels te wijten aan de bedrijfscultuur en het beloningssysteem die de staf in de praktijk aanmoedigden om “mogelijke ecologische, sociale en conflictgerelateerde risico’s over het hoofd te zien, niet te erkennen of zelfs te verbergen”.

“De IFC heeft belangrijk beleid ter bescherming van mensenrechten en het milieu”, zegt Jessica Evans, senior onderzoeker bij Human Rights Watch (HRW). “Maar de zaak-Dinant laat zien dat ze dat beleid beschouwen als optioneel.”

De IFC erkent dat het beter moet kijken naar de risico’s in conflictsituaties. Maar de IFC vertrouwt er nog steeds te veel op dat de Hondurese overheid de landconflicten wel goed aanpakt, zegt Dana Frank, een Hondurasspecialist aan de Universiteit van California in Santa Cruz. “Er is een reden dat de overheid niet intervenieert om de moorden te stoppen”, zegt ze. “En dat is dat Facusse een machtige figuur in de staat is.”