Wereldbank weigert moratorium grootschalige landprojecten

“We delen de bezorgdheid van Oxfam in het rapport”, stelt de bank in een ongewoon lang antwoord op het rapport. “Maar we zijn het niet eens met de oproep van Oxfam om onze investeringen in de grootschalige landbouwprojecten terug te trekken, met name in een tijd van snel stijgende wereldwijde voedselprijzen.”

Een moratorium zou net die belanghebbenden schaden die het meeste doen om de situatie te verbeteren, zegt de Wereldbank. Het zou niets doen tegen de misbruiken en enkel de verantwoorde ondernemers afschrikken die bereid zijn zich aan onze hoge standaarden te accepteren, klinkt het.

De voorbije jaren zijn er steeds meer waarschuwingen van ngo’s en hulporganisaties dat internationale investeerders betrokken zijn bij massale landverkopen in de ontwikkelingslanden en met name in Afrika, die soms neerkomen op landroof. De praktijken zijn ook een van de drijfveren achter de huidige voedselonzekerheid, klinkt het.

Voedselprijzen

De voedselprijzen stijgen wereldwijd naar recordhoogten. De grootschalie landbouwprojecten lijken dan ook goed nieuws, maar volgens Oxfam is twee derde van de investeringen die tussen 2000 en 2010 gedaan zijn gericht op exportgewassen, en is veel areaal bestemd voor de vraag naar biobrandstoffen.

“In arme landen wordt om de zes dagen een areaal ter grootte van Londen verkocht”, zegt Oxfam. In een land als Liberia hebben dergelijke deals al 30 procent van de totale oppervlakte opgeslorpt in de voorbije vijf jaar.

“De wereld kijkt aan tegen een ongebreidelde ‘landrush’ die arme mensen confronteert met honger, geweld en het voorzicht van een leven in armoede”, zegt Jeremy Hobbs van Oxfam. “De Wereldbank zit in een unieke positie om dit te stoppen.” Oxfam roept de Bank dan ook op om tijdelijk de investeringen in landbouwgrond stop te zetten en sterkere mechanismen op te zetten om de speculatie met grond en “landroof” te voorkomen.

Ontkenning

Sinds 2008 zijn er 21 formele klachten door lokale gemeenschappen tegen projecten die door de Wereldbank gesteund worden. Maar het antwoord van de bank lijkt dat categorisch te ontkennen: “De Bank steunt geen speculatieve investeringen in land of aankopen die gebruik maken van zwakke instellingen in ontwikkelingslanden of die niet stroken met de principes van verantwoorde landbouwinvesteringen”, stelt het antwoord.

Bovendien, stelt de bank, is 90 procent van de landbouwinvesteringen gericht op kleine boeren. Tegen 2050 zal de wereldbevolking gegroeid zijn met 2 miljard mensen, en daarvoor is een stijging van de voedselproductie met 70 procent nodig.

Toch geeft de bank toe dat haar systemen niet perfect zijn en neemt ze zich voor om de “sociale en ecologische” richtlijnen te evalueren en bij te sturen.”

“We zijn het ermee eens dat er misbruiken bestaan, met name in laden waar de overheid zwak is, en we delen de mening van Oxfam dat in veel gevallen meer transparantie nodig is en dat de bevolking meer betrokken moet worden bij de transfers.”

Vrijwillig

Maar de mate waarin die standaarden ook gevolgd worden, blijft vrijwillig, zegt Anuradha Mittal van het Oakland Institute, een Amerikaanse denktank die waarschuwt voor de gevolgen van landspeculatie. “In 2009 en 2010 konden we de rol die de Wereldbank speelde in de promotie en begeleiding identificeren bij grootschalige investeringen die de sociale en economische impact volledig negeerden”, zegt ze. “Oxfam herhaalt dat dit soort investeringen negatief uitpakt voor de gemeenschappen, voor de landbouw, en dat de Bank er jammer genoeg voor kiest om de bewijzen te negeren”, zegt ze.

Mittal pleit vooral voor meer overleg met de plaatselijke gemeenschappen. “We zijn niet geïnteresseerd in meer vrijwillige richtlijnen uit Washington of Geneve”, zegt ze. “Elk land in Afrika heeft een unieke situatie. Wat we nodig hebben, is echt overleg op het lokale niveau om te zien welk soort ontwikkeling er werkt voor de lokale bevolking.”