Wereldhandel

Op de Algemene Raad van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) einde juli hebben de 149 lidstaten ingestemd met de opschorting van de Doha-ronde over de verdere vrijmaking van de wereldhandel. Tijd voor bezinning?

‘De wereldvrijhandsorganisatie’


‘De Doha-ronde is nog lang niet dood. Het kan een langzame ronde worden, de onderhandelingen kunnen misschien nog tot 2008 duren’, zegt Marc Maes, de WTO-expert van 11.11.11. Volgens Maes biedt de opschorting van de onderhandelingen ruimte voor bezinning en reflectie. ‘Op dit moment is de WTO in feite alleen maar een Wereld Vrijhandelsorganisatie. De WTO houdt zich immers niet bezig met alle wereldhandelsthema’s.
De grondstoffenproblematiek, de effecten van handel op milieu en tewerkstelling, de sociale dimensie en het beheersen van de wereldmarkt komen bijvoorbeeld niet aan bod. We zouden al veel geholpen zijn met een WTO die een breder opzet heeft dan enkel het streven naar vrijhandel. De WTO zou beter moeten luisteren naar de adviezen van UNDP (het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties) of UNCTAD (de VN-Conferentie over Handel en Ontwikkeling). UNDP heeft bijvoorbeeld armere Aziatische landen geadviseerd om hetzelfde scenario te volgen als de zogenaamde Aziatische Tijgers: zware overheidsinmenging achter beschermde muren. De idee van vrijhandel die de WTO voortdrijft, is vooral in het voordeel van de sterkere landen.’
Maes vindt dat de rijkere landen in de Doha-ronde te ambitieus zijn. ‘Neem nu de zeer scherpe tariefverminderingsformules die zij hardnekkig blijven verdedigen. In de vorige vrijhandelsrondes werd onderhandeld over lineaire tariefverminderingsformules: landen moesten hun importtarieven met een bepaald percentage verminderen maar mochten zelf bepalen hoe ze dat percentage behaalden. Op die manier konden ze hun echt gevoelige sectoren nog beschermen. In de Doha-ronde is gewerkt met formules waarbij product per product de tarieven heel steil omlaag moesten met een bepaald percentage. Voor sommige ontwikkelingslanden ging het over tariefverlagingen van 50 tot 70 procent per product.’
Wél positief in vergelijking met vorige wereldwijde onderhandelingsrondes is dat ontwikkelingslanden beter georganiseerd zijn. Maes: ‘Of het nu gaat om de G90, de ACP-groep (77 landen uit Afrika, Caraïben en Stille Oceaan), de Afrika-groep, de MOL-groep (de minst ontwikkelde landen), de G33 (een ruime groep van arme landen), de G20 van grotere ontwikkelingslanden of de G110 die alle ontwikkelingslanden verenigt, elke keer als er belangrijke informele vergaderingen zijn binnen de WTO is de kans groter dat de ontwikkelingslanden nu wel vertegenwoordigd zijn. Dat helpt de besluitvorming.’ (kc)

Winnaars en verliezers


Volgens recente schattingen van de Wereldbank zou een nieuw vrijhandelsakkoord op termijn 280 miljard dollar per jaar extra in de wereldeconomie pompen. Dat is al een pak minder dan vroegere schattingen van de instelling. Bovendien gaat het om het best case scenario en zou slechts eenderde van het bedrag naar ontwikkelingslanden gaan. Andere studies zijn nog minder enthousiast. Zo spreekt Sandra Polaski van de Amerikaanse denktank Carnegie Endowment for International Peace in het rapport ‘Winnaars en verliezers’ over een impuls van hooguit 40 tot 60 miljard dollar in de wereldeconomie.
Polaski: ‘De verschillende scenario’s over mogelijke uitkomsten van de Doha-ronde leveren telkens winnaars en verliezers op. De arme landen vallen steevast in die tweede categorie.’ Veel Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara, die nu al tot de armste landen ter wereld behoren, zullen volgens Polaski nog eens ongeveer een procent van hun schamele nationale inkomen moeten inleveren. ‘Het is belangrijk om de mogelijke opbrengsten van de Doha-ronde niet te overdrijven, zoals al door heel wat politieke leiders, commentatoren en activisten is gedaan’, aldus Polaski. ‘Handel is geen wondermiddel om armoede te bestrijden.’ (kc) 

* Wat is Doha?

De Doha-ronde is de negende naoorlogse onderhandelingsronde over de verdere liberalisering van de wereldhandel. Doel is de wereldwijde handel in goederen, diensten en landbouwproducten eenvoudiger en goedkoper maken. Einde 2001 is de ronde gelanceerd op de WTO-ministerconferentie in Doha, de hoofdstad van oliestaatje Qatar. Ze wordt een ‘ontwikkelingsronde’ genoemd omdat bij de aanvang het lot van de ontwikkelingslanden officieel tot topprioriteit was uitgeroepen.

* Waarover is onderhandeld?

Doha bestrijkt een breed domein van thema’s: van subsidies in de visserijsector, de toegang tot geneesmiddelen en de herziening van regels tegen dumping over multilaterale milieuakkoorden, de afbouw van handelsbarrières en de liberalisering van landbouw tot de transparantie van overheidsaanbestedingen en de administratieve vereenvoudiging van het handelsverkeer.

* Waarom zijn de onderhandelingen na vijf jaar opgeschort?

Eind juli bleek dat de zogenaamde G6 -de VS, EU, Japan, Australië, India en Brazilië- het niet eens raakten over een aantal hete hangijzers. De G6 hebben weliswaar geen formele status, maar samen vormen zij het informele leiderschap in de WTO.

* Wat waren de struikelblokken?

Pascal Lamy, directeur-generaal van de WTO: ‘Europa moet meer toegevingen doen over de verlaging van de importtarieven voor landbouwproducten. De VS moeten meer toegevingen doen over verdere verlaging van de landbouwsubsidies. Brazilië en enkele andere “opkomende economieën” moeten meer toegevingen doen over de verlaging van de importtarieven voor industriële producten.’

* Waarom moest tegen juli een akkoord bereikt zijn?

De volmacht die de Amerikaanse president Bush van zijn parlement heeft gekregen om te onderhandelen over wereldhandel, loopt af in juli 2007. Als Bush voor die deadline een WTO-akkoord kan laten ratificeren door het parlement, kan dat enkel voor of tegen stemmen. Na die deadline mag het parlement echter over ieder punt afzonderlijk oordelen. Algemeen wordt aangenomen dat een WTO-akkoord in dat geval in de VS niet zou geratificeerd raken. Om voor juli 2007 alle akkoorden te kunnen ratificeren, moesten de onderhandelingen eigenlijk in de zomer van 2006 rond zijn.

* Hoe gaat het nu verder?

De Doha-onderhandelingen zijn voor ‘onbepaalde tijd’ opgeschort. Mogelijk komt Lamy in september nog met een compromisvoorstel op de proppen, dat vervolgens snel moet worden goedgekeurd. Een andere mogelijkheid is dat het Amerikaanse parlement het mandaat van Bush met een paar maanden verlengt.

* Wat als Doha definitief opgeschort wordt?

Het risico is dat de toegevingen die na vijf jaar onderhandelingen op tafel liggen uiteindelijk dode letter blijven. Een voorbeeld is de toezegging van de EU om tegen 2013 alle rechtstreekse subsidies voor de uitvoer van landbouwproducten stop te zetten. Dat is belangrijk voor boeren in arme landen omdat Europese landbouwoverschotten er vaak onder de prijzen van de plaatselijke markt worden verkocht. Verder dreigt de opschorting van Doha te leiden tot een opstoot in bilaterale en regionale akkoorden. Dat is vooral een slechte zaak voor de ontwikkelingslanden, die in bilaterale onderhandelingen sowieso een zwakkere positie hebben. (kc)

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.